اکثر زنان در دوران بارداری دچار ورم پا در بارداری میشوند. نگرانی در مورد تورم طبیعی است چرا که ممکن است این تورم آزاردهنده و در مواردی خطرناک باشد. شما باید بدانید چه زمانی این تورم نرمال و چه زمانی نگران‌کننده است، همچنین راه‌هایی وجود دارد که می‌توانید به کمک آنها ورم در بارداری را به حداقل برسانید. در این مقاله همراه ما باشید تا در مورد ورم در بارداری بیشتر بدانید.
علت ورم پا در بارداری چیست؟
۳ دلیل اصلی برای تورم در بارداری وجود دارد که عبارتند از:
- افزایش حجم خون مادر در زمان بارداری برای کمک به رشد جنین
- فشار رحم روی رگهای خونی پا و مسدود کردن آنها
- تأثیر هورمونها روی دیواره سیاهرگهای خونی و اختلال در عملکرد آنها
این دلایل سبب میشوند که خون در پاها تجمع یافته و باعث ایجاد تورم در این بخش از بدن باشد
چه زمانی ورم پا در بارداری ایجاد میشود؟
معمولاً تورم بارداری اکثر در پاها و مچ پا رخ می‌دهد، البته تمام بدن به صورت یکنواخت دچار تورم میشود اما این تورم خیلی محسوس نیست. مثلاً انگشتان دستها متورم میشوند، صورت و بینی نیز از جمله اندام‌هایی است که دچار تورم میشود با این حال پاها و مچ پاها احتمالاً در اواخر روز متورم میشوند. دلیل این امر جاذبه زمین و تجمع مایعات بدن در پاها به دلیل جاذبه است مخصوصاً اگر زمان زیادی سرپا بایستید.
احتمال بروز ورم در اواخر بارداری بیشتر است و به ویژه در ماه آخر بارداری این تورم بیشتر دیده میشود. اگر تورم نرمال و تدریجی باشد برای مادر یا جنین خطرناک نیست، تنها ممکن است باعث احساس ناراحتی مادر باشد.
تورم تدریجی برای شما یا کودکتان مضر نیست، اما ممکن است احساس ناراحتی کند.
چه زمانی تورم طبیعی و چه زمانی غیر طبیعی است؟
تورم در اکثر زنان باردار رخ می‌دهد، به ویژه اگر تورم در پا یا مچ پا باشد کاملاً طبیعی است، اما گاهی اوقات نیز تورم میتواند خطرناک، جدی و نگران‌کننده باشد. در اینجا به دو دسته تورم غیر طبیعی و طبیعی در بارداری اشاره شده است:
ورم پا در بارداری چه زمانی خطرناک است؟
این تورم ها در بارداری نگران کننده هستند
شرایطی که ورم در بارداری باعث نگرانی میشوند عبارتند از:
- تورم در ابتدای روز وجود دارد یا هنگام استراحت کاهش نمییابد
- صورت یا دستان شما متورم است
- تورم شدید یا تورم ناگهانی در دستها، پاها یا مچ پا
- تورم مدام بیشتر میشود
- تورم همراه با سردرد که از بین نمیرود، تغییرات بینایی، حالت تهوع ناگهانی، درد معده، شانه یا علت کمر درد در بارداری، افزایش وزن ناگهانی یا تنگی نفس.
- تورم همراه با درد قفسه سینه یا مشکل در تنفس (می تواند نشانه مشکلات قلبی باشد)
این علائم میتواند نشانه پره اکلامپسی یا فشار خون بالا ناشی از بارداری که به نام مسمومیت بارداری شناخته میشود باشد. در این صورت باید سریعاً با پزشک متخصص تماس بگیرید.
همچنین اگر یک پا بیشتر از دیگری متورم است، میتواند نشان دهنده مشکل جدی‌تری در یکی از رگهای خونی شما باشد، مانند ترومبوز ورید عمقی. در این شرایط نیز بهتر است که سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
بیشتر تورم‌ها بخشی طبیعی از بارداری هستند و معمولاً پس از زایمان از بین می‌روند. با این حال، اگر نگران چیزی هستید، برای آسایش خیال خود به پزشک مراجعه کنید.
تورم طبیعی در بارداری
تورم طبیعی در دوران بارداری اغلب در سه ماهه سوم، زمانی که برای مدت طولانی ایستاده یا فعال هستید، در فصول گرم، یا زمانی که سدیم یا کافئین بیش از حد مصرف می‌کنید رخ می‌دهد.
کاهش تورم در بارداری
همانطور که اشاره کردیم در اغلب موارد تورم در بارداری یک نشانه طبیعی است و نگرانی ندارد، ضمن این که راه‌هایی وجود دارد که میتواند به کاهش تورم در بارداری کمک کند. اصلی‌ترین کار‌هایی که برای پیشگیری از تورم در بارداری باید انجام دهید به این شرح است:
🔸 استراحت کنید، دراز بکشید
🔸 پا‌های خود را بالا بیاورید
🔸 از ایستادن یا نشستن طولانی مدت خودداری کنید
🔸 استراحت‌های مکرر داشته باشید و حرکات کششی انجام دهید
🔸 هنگام نشستن پاها را روی هم قرار ندهید
🔸 مقدار زیادی آب بنوشید که به دفع مایعات اضافه بدن کمک میکند
🔸 در گرما نمانید
🔸 مصرف نمک (سدیم) را کاهش دهید – برچسب مواد غذایی را بررسی کنید. بسیاری از غذا‌های فرآوری شده حاوی مقادیر زیادی سدیم هستند
🔸 کفش‌های راحت بپوشید که در سرتاسر پا یا اطراف مچ پا تنگ نباشند
🔸 از پوشیدن هر چیزی که در اطراف مچ پا یا مچ دست با احساس تنگی همراه است خودداری کنید
🔸 مصرف کافئین را کاهش دهید
🔸 پتاسیم بیشتری را به رژیم غذایی خود اضافه کنید، از خوراکی‌هایی مانند موز، کدو حلوایی، اسفناج، سیب زمینی شیرین، آووکادو و آب نارگیل بیشتر استفاده کنید
روشهای ویژه برای کاهش و درمان تورم در بارداری
در این بخش به روشهای اشاره می‌کنیم که برای زنانی که به تورم بارداری دچار شده‌اند بسیار کارساز است و میتواند با احساس راحتی بیشتری برای آنها همراه باشد.
- جوراب مخصوص بپوشید
- استراحت روشی برای کاهش ورم پا در بارداری
- پا‌های خود را خیس کنید
- کفش مناسب بپوشید
- پدیکور کنید
در ادامه هریک را بیشتر توضیح میدهیم.
جوراب مخصوص بپوشید
پوشیدن جوراب‌های مخصوص که با فشار ۱۵ تا ۲۰ میلی‌متر جیوه به زانوی شما همراه است میتواند به کاهش درد کمک کند. جوراب‌ها به تدریج فشار را در پا‌های شما افزایش میدهند و مقداری از مایع اضافی را به رگهای خونی و بقیه بدن شما برمی گرداند.
استفاده از این جوراب‌ها میتواند واریس بارداری که بسیاری از زنان به آن دچار میشوند را نیز متوقف کند.
استراحت روشی برای کاهش ورم پا در بارداری
استراحت باعث بهبود گردش خون در بدن زن باردار میشود. بهتر است هنگام مطالعه، تماشای تلویزیون یا انجام سایر فعالیت‌های نشسته، پا‌های خود را بالاتر از سطح قلب قرار دهید. تغییر ساده در وضعیت بدن، فشار روی رگهای شما را کاهش می‌دهد. از کوسن‌ها برای راحتی بیشتر استفاده کنید و در فواصل ۱۵ تا ۲۰ دقیقه‌ای چند بار در روز بلند شوید. همچنین طرز خوابیدن در دوران بارداری مورد توجه است بهتر است در زمان استراحت به پهلوی چپ بخوابید تا فشار از روی اندام‌های تحتانی و سیاهرگ بزرگ پایین تنه برداشته شود.
پا‌های خود را خیس کنید
یکی دیگر از روشهای کاهش ورم پا در بارداری، قرار دادن پاها و مچ پاها در آب خنک به مدت ۲۰ دقیقه چند بار در هفته میتواند تورم را به حداقل برساند، می‌توانید از استخر، وان حمام یا حتی یک کاسه بزرگ استفاده کنید. باید مطمئن شوید که دمای آب معتدل باشد و خیلی سرد نباشد. دمای سردتر آب باعث انقباض رگهای خونی کوچک‌تر نزدیک به پوست میشود که باعث کاهش جریان خون در ناحیه آسیب‌دیده و تورم آن میشود.
کفش مناسب بپوشید
کفش‌های نامناسب و ناخوشایند می‌توانند باعث درد بیشتر در ساق پا و پا و همچنین کمردرد شوند. حتی اگر پا‌های شما به اندازه قبل از بارداری برگردند، با کفش‌هایی که متناسب با پای شما هستند و وزن اضافی بدن شما را تحمل میکنند، احساس راحتی بیشتری خواهید کرد. باید کفش‌هایی بپوشید که پاشنه کوتاهی دارید اما کاملاً صاف نیستند و از قوس کف پا خوب پشتیبانی کنید، مانند کفش‌های ورزشی، کفش‌های استاندارد زنانه.
پدیکور کنید
رشد ناخن‌ها در زمان بارداری کمی بیشتر است و کوتاه کردن ناخن‌های پا برای زنان باردار در ماه‌های آخر بارداری سخت به نظر می‌رسد. بهتر است برای کوتاه کردن ناخن‌های پا از خدمات پدیکور بهره‌مند شوید.
کلام آخر
ورم پاها در بارداری یکی از مشکلات شایعی است که بسیاری از خانمها را نسبت به سلامت و زیباییشان نگران میکند. به خاطر داشته باشید ورم در طی بارداری میتواند در صورت همراهی با افزایش فشار خون، نشانهای از مشکلات شدیدتر و نیز اختلالات کلیوی باشد. بنابراین در صورت تشدید ورم و درگیر شدن دستها و صورت حتما به پزشک مراجعه کنید.
از آنجا که رحم در داخل لگن است و سیاهرگ و رگهایی که خون را از پا به قلب هدایت میکند، از رحم به سمت بالا در حرکت هستند، از هفته 20 بارداری فشار فیزیکی زیاد میشود و فشار مکانیکی رحم روی عروق است.
در بارداری به دلیل اینکه عروق 2 لیتر خون اضافه در خود جای میدهند معمولا گشادتر از حالت معمول هستند و روی عروقی که از قبل گشاد هستند هم فشار وارد میکنند. این حالت در فرد باردار سبب ورم پا میشود.
معمولا در این حالت عروق به طرف بیرون تراوش میکنند، یعنی ادم بین بافتی از هفته 20 تا 26 نمایان میشود. افرادی که سابقه واریس دارند، افرادی که وزنشان در بارداری زیاد بالا رفته و افرادی که در سنین بالا باردار میشوند خطر نارسایی عروق و سیاهرگهای برگرداننده خون به قلب را دارند. واریس تشدید میشود یعنی نفوذ مایع از جداره سیاهرگها را باعث میشود.
برگرفته از:
https://utswmed.org/medblog/swollen-feet-during-pregnancy
https://www.pregnancybirthbaby.org.au/swelling-during-pregnancy
