پیشگیری از بارداری انواع و اقسام مختلفی، چه به شکل طبیعی و چه با استفاده از قرص و چه با استفاده از وسایل موجود دارد. در این مقاله قصد داریم به طور جزئی تر در رابطه با جلوگیری از بارداری با استفاده از روش آیودی (IUD)، مزایا و معایب آن و هم چنین چگونگی استفاده از آن؛ بیشتر با هم آشنا شویم و با اطلاعات کامل در رابطه با مصرف یا عدم مصرف IUD تصمیم گیری کنیم.
عناوین اصلی
Toggleآیودی یا iud چیست و چگونه از بارداری جلوگیری میکند؟
آیودی (IUD) در واقع روشی برای پیشگیری از بارداری یا همان دستگاه جلوگیری از بارداری است. برخی از زنان روشهای دیگر پیشگیری از جمله استفاده از قرصها، پوششها و روشهای دیگر را ترجیح میدهند. اما باید گفت تنها چیزی که یک فرد برای آی یو دی نیاز دارد این است که یک متخصص زنان آن را به درستی وارد کند. به طور قطع این کار ساده تر از آن است که هر روز قرصهای مختلف ضدبارداری مصرف کنید.
دستگاههای داخل رحمی آیودی (IUD) نوعی کنترل بارداری هستند که از طریق دهانه رحم وارد رحم شما میشوند. رشتههای کوچکی در انتهای آنها وجود دارد که از طریق دهانه رحم به داخل واژن شما بیرون زده و به شما اطلاع میدهد که IUD هنوز سر جای خود است. آنها نوعی از داروهای ضد بارداری برگشت پذیر هستند که میتوانند بین ۳ تا ۱۲ سال دوام بیاورند. دستگاه پیشگیری از بارداری یا همان آی یو دی را میتوان در هر نقطه برای بازگرداندن باروری برداشت. این روش بیش از ۹۹ درصد موثر است و آن را به یکی از موفق ترین روشهای کنترل بارداری در دسترس تبدیل میکند.
انواع آیودی و عوارض جانبی هر نوع IUD
این وسیله را پزشک (و نه خود فرد) برای جلوگیری از بارداری در رحم خانم قرار می دهد تا از لقاح تخمک و اسپرم ممانعت کند. جنس آن می تواند از فلز یا پلاستیک باشد. به عبارتی از دو نوع آیودی هورمونی و مسی برای پیشگیری از بارداری استفاده میشود که هر کدام را توضیح داده ایم:
آیودی هورمونی
آی یو دی هورمونی دارای هورمونی به نام پروژسترون لوونورژسترول است. که .حاوی هورمون پروژستین یا همان پروژسترون مصنوعی است. این نوع از آی یو دی پس از کار گذاری در رحم آرام آرام پروژسترون ترشح می کنند، که نتیجه آن، یا ممانعت از رهاسازی تخمک از تخمدان است یا ممانعت از ترکیب تخمک و اسپرم.
این نوع از دستگاه داخل رحمی برای جلوگیری از بارداری معمولا به یک هفته زمان نیاز دارد. هورمون پروژسترون مخاط دهانه رحم شما را ضخیم کرده و اسپرم نمیتواند از آن عبور کند و پوشش داخلی رحم را نازک میکند. درنهایت باعث جلوگیری از رسیدن اسپرم و باروری تخمکها میشود. این هورمون همچنین میتواند باعث توقف تخمک گذاری شود.
عوارض آیودی های هورمونی
عوارض جانبی IUDهای هورمونی عبارتند از:
- آکنه
- تغییرات خلق و خوی
- تغییرات در وزن
- خونریزی نامنظم
- حالت تهوع
آیودی مسی
IUD مسی هیچ هورمونی ندارد و از مس و پلاستیک ساخته شده است و بلافاصله از بارداری جلوگیری میکند. این نوع از آی یو دی ها، با پوشش مس باعث آزاد شدن تدریجی مس می شوند. پس از برقراری تماس آی یو دی مسی با دیواره های رحم، به تدریج واکنش التهابی در رحم به وجود می آید که محیط رحم را برای اسپرم و لقاح نامناسب می کند.
به عبارتی مس یک نوع اسپرم کش است و باعث از بین رفتن اسپرم در رحم میشود. این نوع از دستگاه داخل رحمی یون مس آزاد میکند. اسپرم قبل از اینکه بتواند به تخمک برسد و آن را بارور کند، به IUD میرسد. اگر اسپرمی نباشد که تخمکهای شما را بارور کند، بارداری اتفاق نمیافتد. مس همچنین پیوند تخمکهای بارور شده در رحم شما را سخت میکند.
عوارض جانبی IUD مسی غیر هورمونی
عوارض جانبی IUD مسی غیر هورمونی عبارتند از:
- لکه بینی بین دو پریود یا پریودهای نامنظم
- گرفتگی یا درد برای چند روز پس از تزریق
- پریود سنگین تر یا طولانی تر
- پریود دردناک تر
مزایا و معایب IUD
در حالی که واکنشها و ترجیحات همه متفاوت است، در ادامه به بیان چند مزایا و معایب رایجی که ممکن است افراد هنگام دریافت IUD تجربه کنند پرداختهایم:
مزایای استفاده از آیودی | معایب استفاده از آیودی |
عمر طولانی مدت | در برابر بیماریهای مقاربتی محافظتی وجود ندارد |
فوق العاده موثر | نیاز به یک متخصص مراقبتهای بهداشتی برای گذاشتن و برداشتن نیاز است و برای بعضی افراد میتواند یک روند دردناک باشد |
نیاز به نگهداری کم، یعنی یکبار تنظیم شده و بعد از آن دیگر باید آن را فراموش کنید! | خونریزی نامنظم پس از قرار دادن |
IUD هورمونی میتواند باعث سبک شدن قاعدگی شود و در برخی موارد به طور کامل ناپدید شود. | IUD هورمونی میتواند بر بدن و خلق و خوی شما تأثیر بگذارد و در برخی موارد باعث آکنه هورمونی شود. |
IUD غیر هورمونی یک گزینه موثر و بدون هورمون برای کنترل بارداری است. | IUD غیر هورمونی با خونریزی شدید پریود همراه است. |
پس از حذف آیودی، باروری بلافاصله باز میگردد. | عوارض جانبی نادر اما جدی، مانند سوراخ شدن رحم و بیماری التهابی لگن |
نحوه قرار گیری آی یو دی در رحم
این کار توسط پزشک زنان انجام شده و میتواند در طول زمان ویزیت شما انجام شود. البته بعضی از پزشکان از شما میخواهند که از ساعتها قبل مصرف ایبوپروفن یا مسکنهای دیگر را شروع کنید تا دچار درد گرفتگی عضلات نشوید.
نحوه انجام این کار توسط پزشک زنان به این صورت است که شما پاهای خود را در رکاب تخت معاینه قرار میدهید. سپس پزشک یک اسپکولوم را در واژن قرار میدهد تا واژن را باز نگه دارد. پزشک آی یو دی را در یک لوله کوچک قرار داده است که در واژن شما قرار میگیرد. در مرحله بعد پزشک لوله را از طریق دهانه رحم به سمت بالا و داخل رحم حرکت میدهد. سپس آی یو دی را از لوله بیرون آورده و لوله را بیرون میکشد. روش مطرح شده ممکن است کمیدردناک و دارای خونریزی باشد اما چند روز بعد کاملا از بین میرود.
هر زمانی که اراده کنید این کار توسط پزشک زنان انجام میشود اما یکی از بهترین زمانهای انجام این کار زمان پریود شماست که این کار برای شما راحتتر میشود زیرا دهانه رحم در این زمان بازتر است.
آیو دی ها تا چه زمانی می توانند از بارداری جلوگیری کنند؟
از زمانی که پزشک شما آی یو دی را در رحم شما کار می گذارد، تقریبا می توان با توجه به نوعی که برای شما استفاده شده است، انتظار داشت که از ۳ تا حدود ۱۰ سال، عمر کند و مانع بارداری شود.
برای تاکید مجددا در این قسمت هم این نکته را متذکر می شوم که شما می توانید در هر زمانی از قاعدگی خودتان، در صورت تمایل به بارداری به پزشک مراجعه کنید، و اقدام به خارج کردن آی یو دی کنید و با همان قدرت باروری اولیه، قابلیت باروری داشته باشید.
چه کسی نمیتواند از آیودی استفاده کند؟
اکثر زنان سالم که قصد انجام این کار را دارند، میتوانند از آیودی استفاده کنند. این روش علل خصوص برای کسانی که شریک جنسی دارند بسیار موثر است. البته باید گفت که آی یو دی شما را در برابر بیماریهای مقاربتی محافظت نمیکند، در نتیجه اگر هر یک از شرایط زیر را دارید نباید از این مورد استفاده کنید:
- اگر اخیراً عفونت لگنی داشتهاید
- اگر باردار هستید
- سرطان دهانه رحم دارید
- اگر غیر از زمان عادت ماهیانه خونریزی واژینال بیدلیل دارید
- اگر به مس حساسیت دارید یا به بیماری ویلسون مبتلا هستید، که باعث میشود بدن شما مقدار زیادی مس را در خود نگه دارد نمیتوانید از IUD مسی استفاده کنید
- IUDهای هورمونی بی خطر هستند مگر اینکه به بیماری کبدی یا سرطان سینه مبتلا باشید
- خانم هایی که ناهنجاری های رحمی دارند که مانع از کار گذاری آی یو دی در رحم می شود
- خانم های مبتلا به سرطان رحم و سرطان دهانه رحم
- زن هایی که نتیجه تست پاپ اسمیر آن ها غیر طبیعی گزارش شده است
- خانم هایی که سابقه بارداری های خارج رحمی دارند (توصیه می شود در این افراد از آی یو دی پروژسترونی استفاده نشود)
سوالات متداول در مورد آیودی
آیا با IUD زمان و شرایط پریودهای من تغییر میکند؟
با استفاده از آی یو دیهای هورمونی، بسیاری از زنان مشکلات گرفتگی عضلانی کمتری را تجربه میکنند. در چند ماه اول دیده شده است در برخی موارد زنان دچار لکه بینی نامنظم شدهاند. اما در اکثر افراد پریودهای سبکی داشته یا اصلا پریود نمیشوند. بارداری با IUD با درصد بسیار کمیممکن است اتفاق افتد، اما اگر پریود نشدن شما باعث نگرانی در خصوص باردار بودن شما میشود، میتوانید از IUD مسی استفاده کنید.
آیودی مسی ممکن است پریودها را سنگینتر و گرفتگی عضلانی بیشتری برای شما ایجاد کند و همچنین ممکن است بعد از چند ماه از بین برود.
آیا شریک زندگی من میتواند IUD را احساس کند؟
قطعا در این روش شریک زندگی شما نباید چیزی را احساس کند، اما اگر احساسی در او به وجود آمده باشد فقط تماس بسیار جزئی با رشتههای IUD خواهد بود که این مورد باعث ناراحتی نخواهد شد. به مرور زمان و با طری شدن زمان طولانی تر آیودی نرم شده و کاملا غیر قابل حس میشود.
آیا آیودی عوارض جانبی دارد؟
آی یو دی روشی ایمن است اما برخی از زنان عوارض جانبی خواهند داشت که اکثر آنها خفیف هستند و باید گفت ایجاد مشکلات جدی با آیودی بسیار نادر است. برخی از زنان بلافاصله پس از قرار دادن آیودی توسط دکتر زنان احساس سبکی سر میکنند اما این احساس باید پس از چند دقیقه برطرف شود. در چند روز اول پس از تزریق میتوانید گرفتگیهای عضلانی و پریودهای سنگینتری را تجربه کنید که طبیعی است ولی به مرور زمان بهتر میشود.
در موارد بسیار نادر آیودی میتواند هنگام قرار داده شدن سوراخی در رحم ایجاد کند که این مورد ممکن است کمی دردناک باشد. اگر پزشک زنانی که آی یو دی شما را نصب می کند تجربه کافی در این زمینه را داشته باشد، خطر برای شما بسیار کم است، پس دقت داشته باشید برای این کار حتما نزد دکتر زنانی بروید که در این زمینه تجربه کافی را داشته باشد.
از هر ۱۰ زن ۱ نفر در سال پس از تزریق آی یو دی دچار کیست تخمدان میشود که این کیست معمولاً بی ضرر بوده و در عرض ۳ ماه خود به خود از بین میرود. اما برخی از آنها میتوانند باعث نفخ، تورم یا درد در قسمت تحتانی شکم شوند و همچنین اگر کیست پاره شود باعث درد شدید میشود. بسته به نوع آیودی انتخابی شما عوارض جانبی وجود دارد که باید با توجه به شرایط خود آنها را در نظر بگیرید در همین مقاله در مورد عوارض جانبی انواع آیودی توضیح دادیم.
استفاده از آی یو دی بعد از زایمان امکانپذیر است؟
آیودی معمولاً ۴ هفته پس از زایمان (طبیعی یا سزارین) قابل نصب است. اما در طول ۳ هفته یا ۲۱ روز پس از تولد تا زمانی که آی یو دی قرار داده شود، باید از روشهای پیشگیری دیگری استفاده کنید.
در برخی موارد با نظر پزشک زنان و زایمان شما آی یو دی را میتوان ظرف ۴۸ ساعت پس از زایمان گذاشت. گفتنی است استفاده از آیودی در دوران شیردهی بی خطر است و بر میزان شیر شما تأثیری نخواهد گذاشت.
استفاده از IUD بعد از سقط جنین امکانپذیر است؟
باید گفت شما در هر زمانی میتوانید از آیودی استفاده کنید که سقط جنین هم از این مورد مستثنی نیست. بلافاصله پس از سقط جنین میتوان آیودی را توسط پزشک زنان مجرب نصب کرد و بعد از آن شما بلافاصله در برابر بارداری محافظت خواهید شد.
کلام آخر و نکاتی در خصوص آیودی
- هنگامیکه آیودی به درستی و توسط دکتر زنان قرار داده شود بیش از ۹۹٪ موثر خواهد بود.
- IUD به محض گذاشتن کار خود را انجام داده و بسته به نوع آن بین ۵ تا ۱۰ سال دوام میآورد.
- آیودی را میتوان در هر زمان حتی در طول پریود و تا زمانی که باردار نیستید وارد کرد.
- میتوان آن را در هر زمان به کمک پزشک زنان خارج کرد و پس از آن میتوانید بلافاصله باردار شوید.
- پریودهای شما میتواند در ۳ تا ۶ ماه اول پس از گذاشتن آیودی سنگینتر، طولانیتر یا دردناکتر باشد، همچنین عوارض دیگر مانند لکه بینی یا خونریزی ممکن است به وجود آید.
- پس از قرار دادن آیودی، احتمال ابتلا به عفونت وجود دارد.
- خطر دیگری که ممکن است شما را تحتالشعاع قرار دهد این است که بدن شما آی یو دی را بیرون زده یا حرکت کند. پزشک زنان و متخصص قطعا به شما یاد میدهد که چگونه این مورد را در جای خود بررسی کنید.
- زمانی که آیودی قرار داده میشود ممکن است دردناک و ناراحت کننده باشد، اما در صورت نیاز میتوانید پس از آن با مشورت دکتر خود مسکن مصرف کنید.
- اگر قبلاً عفونتهای لگنی داشته اید ممکن است این کار برای شما مناسب نباشد.
- در برابر عفونتهای مقاربتی آیودی از شما محافظت نمیکند، بنابراین ممکن است لازم باشد از کاندوم استفاده کنید.
برگرفته از:
https://askabiologist.asu.edu/embryo-tales/IUD
https://www.womenshealthmag.com/health/a19944755/iud/
2 پاسخ
سلام خسته نباشین من هفته بیست و چهارم بارداری ام داخل واژن درد شدیدی دارم حدود دوماه میشه موقع راه رفتن سنگینی رو واژن احساس میکنم وترشحات زیادی دارم وزنم هشتادکیلوشده و درد کمر موقع پیاده روی ازارم میده علتش ممکن ازپایین بودن جفت باشه ممنون میشم بی زحمت پاسخ بدین
سلام، درد داخل واژن و درد کمر به علت اضافه وزنتون و فشار سر جنین هست و اینکه درد شدید داخل واژن دارید و همینطور سوزش و ترشحات ممکنه عفونت باشه و باید معاینه شوید. هیچ کدوم از این ها به دلیل پایین بودن جفت نیست.