بارداری با درد و ناراحتی های مختلف و بهم ریختگی موفقت سیستم بدن همراه است. در حالی که برخی از آن ها عادی هستند، بسیاری دیگر غیر طبیعی بوده و باید فورا به متخصص زنان و زایمان گزارش شوند. درد تخمدان یکی از این قبیل درد ها است.
آیا درد تخمدان در بارداری طبیعی است؟
احساس درد در دوران بارداری چندان غیر معمول نیست اما احساس درد در تخمدان ها در بارداری (Ovarian Pain During Pregnancy)، درد ناحیه واژن و لگن یا حتی شکم می تواند نگران کننده باشد. در صورت احساس درد در تخمدان باید فورا با پزشک خود مشورت کرد. درد تخمدان می تواند نشانه ای از یک مورد جدی تر همچون بارداری خارج از رحم، سقط یا فیبروئید رحمی باشد.
علل درد تخمدان در بارداری
1- بارداری خارج از رحم
بارداری خارج از رحم هنگامی بروز می دهد که تخمک های بارور شده در محلی غیر از پوشش رحم لانه گزینی می کنند. لوله های فالوپ به دلیل ابتلا به انسداد های داخلی، رایج ترین محل بروز این نوع بارداری هستند. درد های تخمدانی اغلب از تخمدان منشا نمی گیرند. این اندام ها به قدری به یکدیگر نزدیک هستند که تشخیص منشا درد دشوار می شود. افراد در هنگام احساس درد باید به پزشک مراجعه کنند تا علاوه بر پیشگیری از بروز عوارض، تخمدان مبتلا نیز شناسایی شود. همزمان با رشد اندازه رویان (جنین در حال تشکیل) و متورم شدن لوله فالوپ میزان درد بیشتر می شود. بارداری خارج از رحم یک علت احساس درد تخمدان در سه ماهه اول بارداری بوده و یک اورژانس پزشکی به شمار می رود. این عارضه می تواند سبب خونریزی و رویارویی با خطرات تهدید کننده زندگی شود.
2- آپاندیسیت (التهاب آپاندیس)
آپاندیس یک اندام وستیجیال یا بدون استفاده در بدن بوده که در پایین روده بزرگ قرار گرفته است. در حین بارداری امکان دارد آپاندیس حرکت کرده، به درون ناحیه لگن وارد شده و سبب درد تخمدان شود. درمان آپاندیسیت شامل یک فرایند کوچک جراحی یا لیزر شده و نیازمند یک بیهوشی خفیف است. افراد باید قبل از اینکه آپاندیسیت، جنین را تحت تاثیر قرار دهد نسبت به درمان ان اقدام کنند.
بیشتر بخوانید: خشکی واژن در بارداری
3- مشکلات کیسه صفرا
کیسه صفرا در نزدیکی تخمدان ها قرار داشته و وظیفه هضم چربی ها را بر عهده دارد. ابتلای این اندام به سنگ یا عفونت می تواند سبب بروز درد در تخمدان چپ یا راست شود. بسیاری از زنان این درد را تشخیص نداده و آن را جزو درد های رایج بارداری تصور می کنند. در صورت احساس این گونه درد ها باید فورا به پزشک اطلاع داد. درمان سنگ های کیسه صفرا آسان اما نیازمند جراحی است. فرد در حین فرایند جراحی بیهوش خواهد بود. با این حال، درمان مشکلات کیسه صفرا در حین بارداری دشوار است. علاوه بر اینکه ماده بیهوشی می تواند برای هر دوی مادر و جنین مضر باشد، به هوش آمدن نیز در حین بارداری دشوار تر صورت می گیرد.
4- عفونت مجرای ادرار
با اینکه تخمدان ها در حین بارداری عملکردی ندارند اما می توانند به عفونت ابتلا یابند. هر گونه عفونت در مجرای ادرار می تواند به تخمدان ها نیز انتشار یافته و سبب ایجاد درد شود. عفونت مجاری ادرار با مصرف دارو های آنتی بیوتیک درمان می شود. جهت رهایی از عفونت و درد باید دوره مصرف آنتی بیوتیک خود را به طور کامل سپری کرد. افراد پس از درمان عفونت باید جهت بررسی مجدد به پزشک مراجعه کنند.
5- تخمک گذاری
به طور معمول تخمدان ها در حین بارداری تخمک آزاد نمی کنند. با این حال، برخی زنان در این دوران نیز به تولید تخمک ادامه داده و درد های خفیفی را تجربه می کنند. این موضوع خطر بارداری مجدد را به وجود آورده و افراد نمی توانند در این مدت دارو های ضد بارداری مصرف کنند. پزشک از زوج درخواست می کند تا جهت پیشگیری از بروز هر گونه عوارض، در حین رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنند. از آنجایی که دارو های مسکن می توانند سبب آسیب به جنین و بروز عوارض جانبی جدی شوند، باید از مصرف آن ها خودداری کرد.
بیشتر بخوانید: لابیاپلاستی در بارداری
6- فیبروئید ها
فیبروئید ها یا تومور های غیر سرطانی تخمدان می توانند سبب ایجاد درد های شدیدی شوند. این درد اغلب در ناحیه لگن احساس می شود. فیبروئید ها می توانند با ایجاد انسداد مشکلاتی را برای لانه گزینی تخمک بارور شده ایجاد کنند. زنان باید قبل از تصمیم بر باردار شدن با مراجعه به پزشک از سلامت رحم خود مطمئن شوند. فیبروئید ها می توانند در اثر آسیب ها یا بیماری ها به وجود آیند. آندومتریوز یک بیماری است که بافت پوشاننده رحم به طور غیر طبیعی تا به خارج از رحم رشد کرده و سبب بروز درد در تخمدان ها می شود.
7- سقط
درد تخمدان در حین بارداری می تواند ناشی از سقط باشد. سقط در 25 درصد موارد بارداری و معمولا طی 21 روز اول اتفاق می افتد. سقط جنین می تواند با درد فراوان در رحم همراه بوده و به مدت 10 روز به طول انجامد. از آنجایی که سقط جنین نیازمند مراقبت است افراد باید فورا به پزشک خود مراجعه کنند.
بیشتر بخوانید: مراقبت های دوران بارداری چیست؟
8- درد سازگاری
همزمان با رسیدن به ماه 8 تا 12 بارداری، تمامی اندام های ناحیه لگن در ایجاد فضا برای جنین فشرده می شوند. مادر به دلیل این سازگاری اندام ها درد تخمدانی را نیز تجربه خواهد کرد. با این وجود، چنین دردی طبیعی بوده و نیازی به نگرانی وجود ندارد. همچنین، برخی گرفتگی های عضلانی در این دوران به صورت طبیعی بروز می دهند. لازم به ذکر است که مادران باردار باید از نظر بارداری مولار بررسی شوند. بارداری مولار به گونه ای از بارداری گفته می شود که جنین تشکیل نشده یا به صورت توده ای از اندام های غیر طبیعی است. این عارضه با خونریزی از واژن و درد فراوان همراه خواهد بود. جنین امکان زنده ماندن در این شرایط را نداشته و آن توده باید سریعا خارج شود.
9- سنگ کلیوی
مادران باردار در صورت ابتلا به سنگ کلیوی، ممکن است درد تخمدان را نیز تجربه کنند. این درد از کلیه ها به تخمدان نیز انتشار یافته و فرد هنگام دفع ادرار احساس سوزش خواهد داشت. در صورت مشاهده خون در ادرار احتمال تایید ابتلا به سنگ کلیوی بیشتر می شود. امکان دارد، پزشک جهت تجزیه سنگ ها در کلیه، مصرف فراوان آب را به بیمار توصیه کند.
10- پیچ خوردگی تخمدان
به دلیل شیوع سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) ابتلا به کیست تخمدان در زنان به وفور دیده شده و درد شدیدی را به آن ها تحمیل می کند. در این موارد، جراحی کیست ها یکی از گزینه های درمانی پیش روی بیماران به شمار می رود.
11- درد رباط گرد
برخی افراد به دلیل کشیدگی رباط گرد، در سه ماهه سوم دردی را در ناحیه تخمدان تجربه می کنند. این رباط از ناحیه کشاله ران تا رحم کشیده شده است. این درد پس از خوابیدن یا نشستن به مدت طولانی تشدید می شود. حفظ آب بدن می تواند این درد را تا حدی کاهش دهد. این درد هیچ تهدیدی برای مادر یا جنین او نخواهد داشت.
12- پیچ خوردگی لوله فالوپ
پیچ خوردگی لوله فالوپ می تواند درد بسیاری را به همراه داشته باشد. در این وضعیت، جریان خون رونده به تخمدان ها مختل شده و سبب بروز دردی غیر قابل تحمل در زنان باردار می شود. درمان این پیچ خوردگی ها به صورت جراحی تحت بیهوشی عمومی خواهد بود.
بیشتر بخوانید: کمر درد در بارداری
13- دکولمان جفت
دکولمان جفت به جدایی زود هنگام جفت از دیواره رحم گفته می شود. این عارضه می تواند سبب درد تخمدان و خونریزی در مدت سه ماهه سوم بارداری شود. پزشک برای کسب اطمینان از ریشه گرفتن درد از دکولمان جفت انجام یک آزمایش سونوگرافی را برای مادر تجویز خواهد کرد. در صورت ابتلا به دکولمان جفت، مادر در خطر زایمان زودرس قرار دارد. در دکولمان جفت به دلیل جدا شدن جفت و آویزان شدن آن در رحم، درد شدیدی تمام ناحیه لگن را فرا می گیرد. این عارضه می تواند زندگی هر دوی مادر و جنین را به خطر اندازد.
14- پره اکلامپسی
پره اکلامپسی به افزایش فشار خون و کمبود دریافت اکسیژن در زنان باردار گفته می شود. در صورتی که پره اکلامپسی و دهیدراتاسیون به صورت همزمان بروز دهند، امکان تجربه درد تخمدان وجود دارد. افراد باید با نوشیدن مقادیر زیاد آب و نوشیدنی ها آب بدن خود را حفظ کرده تا از ابتلا به این عارضه مصون بمانند.
15- زایمان زودرس
در صورت وجود خطر بروز زایمان زودرس، امکان احساس درد تخمدان نیز وجود دارد. انقباض رحم سبب بروز درد تخمدان شده و در این وضعیت پزشک شرایط زایمان زودرس را فراهم می کند. این درد غیر قابل تحمل بوده و در هنگام زایمان در تمامی جهت ها منتشر می شود. پزشک جهت تشخیص زایمان زودرس یک آزمایش سونوگرافی انجام داده و تغییرات بدن را بررسی می کند. رابطه جنسی و فعالیت های شدید همچون دویدن می توانند سبب پیچ خوردگی تخمدان و بروز درد شوند. حتی یبوست نیز می تواند سبب بروز درد تخمدان در حین بارداری شود.
برای درد تخمدان در بارداری چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
گاهی اوقات، درد شکمی مشابه با درد تخمدان بوده و تمایز این موارد از یکدیگر دشوار خواهد بود. صرف نظر از هر موردی، در صورت احساس هر گونه درد در ناحیه شکمی باید با متخصص زنان و زایمان مشورت کرد.
برخی علائم بیانگر درد تخمدان هستند که از جمله آن ها می توان به نمونه های زیر اشاره کرد:
- درد شکمی شدید که با گذشت زمان تشدید می شود
- خونریزی واژن
- تب یا لرز
- گیجی، حالت تهوع و احساس سبکی در سر
- مشکل در تنفس
- سردرد مداوم یا ضربان دار
- تورم ناگهانی دست ها یا پا ها
- تغییرات بینایی
- افزایش ناگهانی اندازه شکم
بارداری دوره ای حساس بوده و افراد حتی در صورت بروز کوچک ترین مشکلات سلامتی باید به پزشک مراجعه کنند.
منابع:
https://parenting.firstcry.com
