شما می‌توانید با مصرف یک قرص اورژانسی ضد بارداری تا ۱۲۰ ساعت (۵ روز) پس از برقراری رابطه جنسی، از بارداری جلوگیری کنید.
دو نوع روش پیشگیری از بارداری اضطراری وجود دارد؛ قرص‌های بدون نسخه و قرص‌های با نسخه که به‌صورت خوراکی مصرف می‌شوند و دستگاه‌های داخل رحمی (IUD) که پزشک متخصص باید آن را داخل رحم قرار دهد. در این مقاله بر روی قرص اورژانسی ضد بارداری تمرکز داریم.
اگرچه کارشناسان می‌دانند که وزن یا شاخص توده بدنی (BMI) یک فرد می‌تواند بر اثربخشی قرص اورژانسی ضد بارداری تأثیر بگذارد، تحقیقات بالینی هنوز آستانه‌ای برای اثربخشی این قرص‌ها تعیین نکرده‌اند. این امر بدان معنی است که پزشکان متخصص، هنوز پاسخ مشخصی برای این موضوع پیدا نکرده‌اند که چه زمانی قرص‌های پیشگیری از بارداری اضطراری تأثیر کمتری خواهند داشت یا بی‌اثر می‌شوند.
کارشناسان به تحقیقات بیشتری نیاز دارند تا دریابند که آیا دو برابر کردن دوز قرص‌ها می‌تواند اثربخشی را در افراد با وزن یا BMI بالاتر افزایش دهد یا خیر.
IUD بدون در نظر گرفتن وزن یا BMI می‌تواند مؤثرترین روش پیشگیری از بارداری اضطراری باشد.
قرص اورژانسی ضد بارداری
دو نوع قرص ضدبارداری اورژانسی (ECP) مورد تأیید سازمان غذا و داروی FDA هستند. با نام‌های اِلا (Ella) و پلن بی یک‌مرحله‌ای (Plan B One-Step) شناخته می‌شوند. در ادامه به بررسی قرص‌های اروژانسی ضد بارداری می‌پردازیم:
اولیپریستال استات (اِلا)
سوفیا ین MD، یکی از بنیانگذاران و مدیر عامل پاندیا هلث، یک وبسایت آنلاین کنترل بارداری، می‌گوید: «زمانی که قرص الا را طی ۱۲۰ ساعت (۵ روز) پس از رابطه جنسی مصرف کنید، مؤثرتر از سایر قرص‌های ضد بارداری اضطراری خواهد بود».
الا از یک ماده غیر هورمونی به نام اولیپریستال استات برای مسدود کردن هورمون پروژسترون استفاده می‌کند و تخمک‌گذاری را به مدت ۱۲۰ ساعت (۵ روز) به تأخیر می‌اندازد. این امر باعث می‌شود تا قبل از اینکه بدن شما تخمک آزاد کند، اسپرم بمیرد.
همچنین مسدود کردن پروژسترون، پوشش داخلی رحم را نازک می‌کند؛ بنابراین لانه‌گزینی رخ نمی‌دهد، حتی اگر اسپرم بتواند تخمک را بارور کند.
به‌طور کلی، ella می‌تواند برای افرادی با شاخص BMI ۳۰ یا کمتر مؤثر باشد. برای افرادی که شاخص BMI ۳۵ یا بالاتر دارند، تأثیر کمتری خواهد داشت یا بی‌اثر خواهد بود.
Ella فقط با نسخه پزشک در دسترس است. اگر شما به یک پزشک متخصص زنان مراجعه کنید، می‌تواند ella را برای شما تجویز کند. ما به شما دکتر سعیده اسدی متخصص زنان را برای تجویز نسخه پیشنهاد میکنیم.
پلن بی یک‌مرحله‌ای (Plan B One-Step)
رایج‌ترین قرص اورژانسی ضد بارداری موجود در بازار، پلن بی، حاوی نسخه مصنوعی پروژسترون به نام لوونورژسترل است. هورمون مصنوعی می‌تواند به تأخیر در تخمک‌گذاری کمک کند و خطر لقاح احتمالی را کاهش دهد.
سایر داروهای ضد بارداری مبتنی بر لوونورژسترل عبارت‌اند از:
- AfterPill
- My Choice
- My Way
- Option 2
- Preventeza
- Take Action
کریستین هکل، پرستار در Nurx، می‌گوید: نشان داده شده است که اگر قرص‌های لوونورژسترل تا ۷۲ ساعت (۳ روز) پس از مقاربت محافظت‌نشده مصرف شوند، تا ۸۹% از بارداری جلوگیری می‌کنند.
هاکل توضیح می‌دهد: این قرص‌ها ۷۲ تا ۱۲۰ ساعت (۵ روز) پس از مقاربت نیز تأثیرگذار خواهند بود؛ اما تأثیرگذاری آن‌ها بسیار کمتر است.
طبق برنامه Planned Parenthood، قرص‌های مبتنی بر لوونورژسترل می‌توانند برای افرادی با شاخصBMI ۲۴ یا کمتر مؤثر باشند. این قرص‌ها برای افرادی که شاخصBMI ۲۵ یا بالاتر دارند، تأثیرگذاری کمتری خواهند داشت.
می‌توانید قرص‌های Plan B و سایر قرص‌های لوونورژسترل را بدون نسخه در اکثر داروخانه‌ها پیدا کنید.
قرص اورژانسی ضد بارداری ترکیبی
شما می‌توانید برخی از قرص‌های ضد بارداری را به‌عنوان روش پیشگیری از بارداری اضطراری مصرف کنید؛ اما باید از آن‌ها در مقادیر بالاتر از حد معمول استفاده نمایید. افزایش هورمون‌ها می‌تواند به تأخیر در تخمک‌گذاری و جلوگیری از لانه‌گزینی کمک کند.
Hackel توضیح می‌دهد: در روش Yuzpe شما می‌توانید دوز اول را در ۷۲ ساعت بعد از رابطه جنسی و دوز دوم را در ۱۲ ساعت بعد مصرف کنید.
این رویکرد را تنها می‌توانید برای قرص اورژانسی ضد بارداری ترکیبی حاوی استروژن و پروژسترون استفاده کنید. اگرچه این روش راحت است؛ اما اگر گزینه‌های دیگری برای پیشگیری از بارداری اضطراری در دسترس باشد، اکثر کارشناسان آن را توصیه نمی‌کنند.
هاکل می‌گوید: « روش Yuzpe نسبت به Plan B و ella تأثیر کمتری دارد و عوارض جانبی آن بیشتر است.
تحقیقات قدیمی‌تر نشان می‌دهند که روش Yuzpe تا ۸۶ درصد مؤثر است؛ اما به این موضوع بستگی دارد که چه مدت پس از برقراری رابطه جنسی، دارو را مصرف کنید.
سؤالات متداول
آیا بعد از گذشت ۱۲۰ ساعت می‌توانید از بارداری جلوگیری کنید؟
بهترین گزینه برای شما می‌تواند تهیه آی یو دی باشد.
هاکل می‌گوید: «استفاده از IUD ها به عنوان روش پیشگیری از بارداری اضطراری تا ۱۲۰ ساعت (۵ روز) پس از رابطه جنسی محافظت نشده در ایالات متحده تأیید شده است؛ اما استفاده از آن‌ها تا ۱۶۸ ساعت (۷ روز) پس از رابطه جنسی محافظت نشده در کانادا تأیید شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد.»
یک مطالعه کوچک که در سال ۲۰۱۹ انجام شد، نشان داد که قرار دادن IUD تا ۱۴ روز (۲ هفته) پس از رابطه جنسی ممکن است به جلوگیری از بارداری کمک کند.
مصرف قرص اورژانسی ضد بارداری بهتر است یا آی یو دی؟
هاکل می‌گوید: IUD مؤثرترین روش اضطراری پیشگیری از بارداری است.
ین توضیح می‌دهد که IUDها باعث واکنش التهابی می‌شوند که برای اسپرم سمی است و مانع از لقاح اسپرم با تخمک می‌شود.
کارشناسان باید مطالعات بیشتری را برای تعیین این موضوع انجام دهند که آیا افراد می‌توانند از IUD های هورمونی به عنوان روش پیشگیری از بارداری اضطراری استفاده کنند یا خیر؛ اما مطالعه ۲۰۲۱ امیدوارکننده به نظر می‌رسد.
هاکل می‌گوید: «IUDهای هورمونی حاوی لوونورژسترل هستند که در انتقال اسپرم و تخمک از طریق لوله‌های فالوپ اختلال ایجاد کرده و همچنین دیواره رحم را برای کاشت نامناسب می‌کند.»
سخن پایانی
هرچه زودتر از قرص اورژانسی ضد بارداری استفاده کنید، ممکن است مؤثرتر باشد. گفته می‌شود، اگر ۷۲ ساعت (۳ روز) یا بیشتر از برقراری رابطه جنسی بگذرد، چند گزینه در دسترس دارید. شما می‌توانید از هر روشی که در دسترس دارید تا ۱۲۰ ساعت (۵ روز) پس از رابطه جنسی استفاده کنید. قرص اولیپریستال استات با نام ella می‌تواند بعد از ۷۲ ساعت (۳ روز) مؤثرترین قرص ضد بارداری اضطراری باشد.
برگرفته از: https://www.healthline.com/health/pills-to-avoid-pregnancy-after-72-hours
