بی اختیاری ادرار در زنان یا عدم کنترل مثانه یکی از بیماری های زنان به شمار می آید. طبق بررسی های انجام شده بروز این بیماری در زنان دو برابر مردان می باشد. زیرا عوامل مختلفی همچون زایمان، بارداری و یائسگی بر روی بروز این بیماری اثر گذار خواهد بود. جالب است بدانید که بی اختیاری ادرار در هر دوره سنی ممکن است ایجاد شود اما بروز آن در زنان میانسال بیشتر است.
بی اختیاری ادرار در زنان
تعریف از بی اختیاری ادرار ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد؛
- گاهی برخی از خانم ها فقط در مواقع خاصی مانند ورزش هایی مثل دویدن، خندیدن
- یا سرفه کردن
- و یا عطسه کردن ممکن است دچار نشتی ادرار شوند؛
- یا برخی دیگر از خانم ها بدون احساس دفع ادرار، به طور ناخواسته لباسشان خیس شود و …
ما بی اختیاری ادرار را اغلب موارد، در خانم هایی می بینیم که
- زایمان ها و حاملگی های متعددی داشته اند و به این دلیل دچار شلی عضلات کف لگن شده اند
- یا خانم هایی که زایمان های سخت را تجربه کرده اند
- و یا حتی بعضی از خانم های یائسه
بیشتر بخوانید: کربوکسی تراپی واژن یکی از روش های جوانسازی واژن
برخی از علل هم می توانند باعث بی اختیاری ادرار به صورت موقت شوند؛ مانند:
- مصرف برخی غذاها و دارو ها،
- خانم هایی که مدت طولانی یبوست داشته اند،
- خانم هایی که مبتلا به عفونت های مجاری ادراری و تناسلی هستند و…
پس بی اختیاری ادرار گاه می تواند نشان دهنده ابتلا به برخی از بیماری ها هم باشد.
انواع بی اختیاری ادرار در زنان
بی اختیاری ادرار را در مدل های زیر میتوان تقسیم کرد:
- بی اختیاری فوریتی
- بی اختیاری ادرار استرسی (یا فشاری)
- بی اختیاری ادرار توتال
- بی اختیاری سرریزی
- بی اختیاری عملکردی
- بی اختیاری به دلیل مثانه ی بیش فعال
در ادامه هریک را توضیح میدهیم.
بی اختیاری فوریتی
شاید برای شما پیش آمده باشد در منزل یا در محل کارتان، در حال انجام کاری باشید و احساس کنید در حال حاضر نیازی به دفع ادرار ندارید؛ اما ناگهان بدون دلیل احساس دفع فوری ادرار به سراغ شما می آید و ادرار تخلیه می شود.
به این نوع از بی اختیاری ادرار، بی اختیاری اضطراری نیز می گویند. این منقبض شدن های ناگهانی مثانه که باعث احساس دفع فوری در شما می شود، ناشی از پیام های عصبی غیر طبیعی است که از مغز شما صادر می شود و مثانه های شما حساسیت بیشتری نسبت به پیام های عصبی و پر شدگی و گشاد شدگی دارد و حتی با مقدار کم ادرار تحریک می شود.
برخی بیماری ها هم هستند که می توانند بی اختیاری فوریتی را تشدید کنند؛ مانند: دیابت خوب کنترل نشده و هایپرتیروئیدی (پرکاری تیروئید).
بی اختیاری استرسی
برخی از فعالیت ها هستند که فشار وارد بر مثانه و شکم شما را افزایش می دهند؛ خب، این فعالیت ها کدامند؟
- خندیدن های با شدت (به اصطلاح قاه قاه)
- عطسه و سرفه
- بعضی از ورزش ها
- حتی دیده شده در زنان یائسه (می تواند علت آن ترشح نشدن استروژن باشد)
- یا خانم هایی که تازه زایمان داشته اند، این نوع از بی اختیاری ادرار شایع تر است.
به بیان دیگر بی اختیاری ادرار استرسی یا فشاری، شایع ترین نوع بی اختیاری ادرار در بین خانم ها است. این نوع از بی اختیاری در اکثر موارد قابل درمان است.
بی اختیاری توتال
اینش نوع از بی اخیاری را بیشتر در افرادی می بینیم که مبتلا به برخی از بیماری های سیستم عصبی هستند یا به عنوان مثال بین مثانه و واژن شان ارتباط وجود دارد. این نوع از بی اختیاری ادرار مختص به فعالیت یا زمان خاصی نیست و دائم است.
بی اختیاری سر ریزی
بعضی از خانم هایی که مبتلا به این نوع از بی اختیاری هستند شکایت اصلی شان این است که هیچ وقت احساس دفع کامل ادرار را ندارند. اکثر اوقات می گویند مثانه شان کامل تخلیه نشده است یا در طول روز ادرارشان چکه می کند. بی اختیاری سر ریزی را در خانم ها کمتر از آقایون مشاهده می کنیم.
بی اختیاری عملکردی
در این نوع بی اختیاری به دلایلی دیر به دستشویی می رسید؛ این نوع بی اختیاری عمدتا در افراد مسن شاهدش هستیم.
فرد به عنوان مثال مبتلا به آرتریت روماتوئید مفصل زانو است و تا بخواهد به دستشویی برسد دیر می شود.
بی اختیاری عملکردی را بیشتر در افرادی میبینیم که مبتلا به آرتریت یا آلزایمر یا پارکینسون باشند که اصولا اثرات مغزی و روانی و حرکتی دارند.
بی اختیاری ادرار ناشی از مثانه بیش فعال
در این نوع بی اختیاری خانم ها از تکرر ادرار شکایت دارند و به طور متوسط بیش از ۷ یا ۱۰ بار در روز تخلیه ی ادرار دارند.
تشخیص بی اختیاری ادرار
حالا که با انواع بی اختیاری بهتر و علمی تر آشنا شدیم، نگاهی هم به چگونگی تشخیص آن داشته باشیم
چیزی که در تشخیص نوع بی اختیاری ادرار بسیار مهم است:
- شرح حال فرد است؛
- اینکه در طول روز چه میزان مایعات مصرف می کند،
- چند بار در روز خروج ادرار دارد،
- آیا احساس عدم دفع کامل دارد؟
- سابقه ی ابتلا به چه بیماری هایی دارد،
- در حال حاضر چه داروهایی مصرف می کند و…
پزشک با توجه به شرح حال شما اقدامات بعدی را انجام می دهد که شامل معاینه و یکسری آزمایشات (آزمایش ادرار و آنالیز آن) و شاید برخی از تصویر برداری ها (سونوگرافی و…)
درمان بی اختیاری ادرار در زنان
خیلی از خانم ها در سراسر دنیا به بی اختیاری ادرار دچار هستند و گاهی از بیان مشکل خود شرم دارند. باید بدانید که استرس و اضطراب از عومل تشدید کننده بی اختیاری است. پس بدون خجالت این مسئله را با پزشکتان در میان بگذارید.
انواع درمان های بی اختیاری ادرار
بازتوانی ماهیچه لگن
شامل ورزش های ماهیچه لگن، ورزش های که برای تقویت کردن ماهیچه های لگن استفاده می شود.
کاتتریزاسیون
کانتر یک لوله بسیار نازک است که شما می توانید یاد بگیرید از طریق پیشابراه آنرا وارد مثانه کرده و ادرار را خالی کنید. ممکن است شما از کاتتر یک بار در روز یا چندین بار استفاده کنید.
ایمپلنت
موادی هستند که به درون بافت پیشابراه تزریق می شوند.
تحریک عصب
تحریک الکتریکی در درمان افرادی که در خالی کردن مثانه دچار مشکل هستند می تواند موثر باشد.
جراحی
یکی از مهم ترین و قطعی ترین جراحی ها برای درمان بی اختیاری، جراحی بی اختیاری در زنان است که می تواند تاثیرات چشمگیری در این زمینه و رفع این مشکل داشته باشد.
بنابرین پزشک با توجه به تشخیص نوع بی اختیاری ادرار ممکن از از درمان های مختلفی استفاده کند که به طور خلاصه شامل موارد زیر است:
- رفتار درمانی
- انجام تمرینات کگل برای قوی سازی عضلات کف لگن (در مقاله ای دیگر از تمرینات کگل برای زنان گفته ایم)
- داروهای آنتی کولینرژیک
- دستگاه های واژینال
- لیزر مونالیزا تاچ
- استفاده از دستگاه RF برای درمان
- در موارد مقاوم به سایر درمان ها، جراحی نیز پیشنهاد می شود.
توضیحات ویدیویی دکتر سعیده اسدی در مورد بی اختیاری ادرار
سوالات متداول بی اختیاری ادرار در زنان
آیا نوشیدن آب بیشتر به بی اختیاری ادرار کمک میکند؟
- نوشیدن آب نمی تواند کاملا به مشکلات نشتی ادرار خیلی کمک کند اما می تواند در داشتن ادرار پاک و بی بو کمک کند.
- دو سه ساعت قبل از خواب٬ آب ننوشید.
چه غذاهایی نشت ادرار را بدتر میکند؟
- کافئین (قهوه ، چای ، نوشابه)
- نوشیدنی های گازدار مانند سودا و آب گازدار
- نوشیدنی های الکلی
- مرکبات و آب میوه ها (لیمو ، لیمو ، پرتقال و گریپ فروت)
- گوجه فرنگی و غذاهای حاوی گوجه فرنگی و سس ها
- غذاهای ادویه دار
- شکلات
- شکر و عسل
- شیرین کننده های مصنوعی
آیا بی اختیاری ادرار در زنان قابل برگشت است؟
بی اختیاری ادرار برای هر کسی ممکن است اتفاق بیفتد، بخصوص در زنان مسن شایع تر است. بی اختیاری غالباً قابل درمان یا کنترل است. زمانی که عضلات لگن شل شوند٬ بی اختیاری ادرار بیشتر است.
چگونه از بی اختیاری ادرار در زنان پیشگیری کنیم؟
- انجام تمرینات کگل به شکل روزانه
- تقویت عضلات واژن با استفاده از RF ٬ لیزر
- وزن متناسب داشته باشید
- از غذاهای تحریک کننده مثانه مانند کافئین ، الکل و غذاهای اسیدی خودداری کنید.
- فیبر بیشتری بخورید ، که می تواند مانع از یبوست شود ، علت بی اختیاری ادرار است.
- سیگار نکشید و یا برای ترک سیگار به دنبال کمک باشید
به طور طبیعی چند بار در روز نیاز به تخلیه ادرار است؟
بیشتر افراد بین ۵ تا ۷ بار در روز ادرار می کنند. اما اگر نوشیدنی زیادی مصرف کرده باشید، غیر طبیعی نیست که بیشتر از آن دستشویی بروید.
همچنین اگر داروهای خاصی مصرف می کنید، مانند داروهای ادرارآور برای فشار خون بالا، ممکن است بیشتر اوقات نیاز به تخلیه ادرار داشته باشید.
