سندرم آشرمن، که به آن چسبندگی رحم نیز گفته می‌شود، عارضه‌ای است که در آن بافت اسکار در داخل رحم ایجاد می‌شود. این بافت می‌تواند فضای داخل رحم را به طور کامل یا جزئی مسدود کند و منجر به طیف وسیعی از مشکلات سلامتی، از جمله ناباروری، شود. در این مقاله به توضیح علل و روشهای درمان این سندم می‌پردازیم.
علائم چسبندگی رحم
علائم چسبندگی در رحم می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و در برخی موارد ممکن است هیچ علامتی وجود نداشته باشد. شایع‌ترین علائم این بیماری عبارتند از:
دوره‌های قاعدگی سبک (آمنوره): این علامت به دلیل عدم رشد کافی بافت رحم (آندومتر) به دلیل چسبندگی ایجاد می‌شود.
درد لگن: درد لگن می‌تواند در هر زمانی از ماه، به خصوص در دوران قاعدگی، رخ دهد. این درد به دلیل التهاب و تحریک ناشی از چسبندگی ایجاد می‌شود.
مشکل در باردار شدن یا سقط مکرر: چسبندگی می‌تواند از رسیدن تخمک به اسپرم یا لانه‌گزینی جنین در رحم جلوگیری کند.
ترشحات واژن غیرطبیعی: ترشحات واژن غیرطبیعی، مانند خونریزی یا لکه‌بینی بین دوره‌های قاعدگی، می‌تواند از زخم‌ها یا عفونت‌های ناشی از چسبندگی باشد.
نارضایتی جنسی: خشکی واژن و درد هنگام مقاربت جنسی می‌تواند از عوارض چسبندگی رحم باشد.
همچنین خستگی، کمردرد، حالت تهوع و استفراغ، یبوست و نفخ می‌توانند از علائم کمتر شایع سندرم آشرمن باشند. توجه داشته باشید که تمام زنانی که به چسبندگی رحم مبتلا هستند، همه این علائم را تجربه نمی‌کنند و برخی از بیماری‌های دیگر نیز می‌توانند علائمی مشابه چسبندگی رحم ایجاد کنند.
بنابراین اگر هر یک از این علائم را تجربه می‌کنید، مهم است که برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام و درمان می‌تواند به بهبود شانس باروری و جلوگیری از عوارض کمک کند.
علت چسبندگی رحم
چسبندگی در رحم، می‌تواند فضای داخل رحم را به طور کامل یا جزئی مسدود کند و منجر به طیف وسیعی از مشکلات سلامتی، از جمله ناباروری، شود. علل متعددی برای سندرم آشرمن وجود دارد و در اینجا توضیحاتی در مورد چگونگی ایجاد چسبندگی رحم به دلیل برخی از علل شایع آورده شده است:
- کورتاژ رحم: کورتاژ رحم شامل خراشیدن یا کورتاژ پوشش داخلی رحم برای برداشتن بافت است. این کار می‌تواند باعث آسیب به دیواره رحم و ایجاد التهاب شود که در نهایت منجر به تشکیل بافت خارجی و اضافی اسکار شکل می‌شود.
- زایمان سزارین: در حین زایمان سزارین، برش در رحم ایجاد می‌شود. اگر این برش به درستی التیام نیابد، می‌تواند منجر به تشکیل بافت اسکار شود.
- عفونت‌های داخل رحمی: عفونت‌های داخل رحمی می‌توانند باعث التهاب و آسیب به دیواره رحم شوند که در نهایت منجر به تشکیل بافت اسکار می‌شود.
- جراحی‌های رحمی: هر نوع جراحی رحمی می‌تواند باعث آسیب به دیواره رحم و ایجاد التهاب شود که در نهایت منجر به تشکیل بافت اسکار می‌شود.
- آندومتریوز: آندومتریوز زمانی رخ می‌دهد که بافت رحم در خارج از رحم رشد می‌کند. این بافت می‌تواند باعث التهاب و تحریک در لگن شود که در نهایت منجر به تشکیل بافت اسکار در رحم می‌شود.
- بیماری‌های خودایمنی: برخی از بیماری‌های خودایمنی، مانند لوپوس، می‌توانند به بافت رحم حمله کرده و باعث التهاب و آسیب شوند که در نهایت منجر به تشکیل بافت اسکار می‌شود.
مهم است به خاطر داشته باشید که همه زنانی که در معرض این عوامل خطر هستند به چسبندگی رحم مبتلا نمی‌شوند اما احتمال ابتلا به این بیماری در برخی از زنان بیشتر از دیگران است.
تشخیص سندرم آشرمن
تشخیص سندروم آشرمن می‌تواند دشوار باشد، زیرا علائم آن می‌تواند شبیه به سایر بیماری‌های زنان باشد. با این حال، چندین روش وجود دارد که پزشک شما می‌تواند برای تشخیص این بیماری استفاده کند:
سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی: پزشک شما در مورد سابقه پزشکی شما، از جمله سابقه جراحی‌های رحمی، عفونت‌ها و زایمان، سوال خواهد کرد. آنها همچنین یک معاینه فیزیکی انجام خواهند داد تا رحم و تخمدان‌های شما را از نظر ناهنجاری بررسی کنند.
سونوگرافی: سونوگرافی این می‌تواند به پزشک شما کمک کند تا ضخامت پوشش داخلی رحم (آندومتر) و وجود هرگونه چسبندگی را بررسی کند.
هیستروسکوپی: هیستروسکوپی یک روش سرپایی است که در آن پزشک از یک دوربین کوچک برای مشاهده داخل رحم شما استفاده می‌کند. این روش می‌تواند چسبندگی‌ها را به طور دقیق‌تر از سونوگرافی تشخیص دهد.
هیستروسالپنگوگرافی: هیستروسالپنگوگرافی یک روش اشعه ایکس است که برای بررسی لوله‌های فالوپ و رحم شما از ماده حاجب استفاده می‌کند. این روش می‌تواند به پزشک شما کمک کند تا انسداد لوله‌های فالوپ را که می‌تواند عامل ناباروری باشد، تشخیص دهد.
در برخی موارد، پزشک شما ممکن است از ترکیبی از این آزمایشات برای تشخیص سندرم آشرمن استفاده کند. چرا که تشخیص سندرم آشرمن همیشه آسان نیست و ممکن است پزشک شما برای تأیید تشخیص، به چندین آزمایش نیاز داشته باشد.
درمان چسبندگی رحم (سندرم آشرمن)
درمان چسبندگی در رحم به شدت چسبندگی و تمایل فرد به بارداری بستگی دارد. هدف از درمان، از بین بردن چسبندگی‌ها و بازگرداندن حفره رحم به حالت طبیعی تا حد امکان است. گزینه‌های درمانی عبارتند از:
هیستروسکوپی:
این روش رایج‌ترین درمان برای چسبندگی رحم است. در این روش، از یک دوربین کوچک برای مشاهده داخل رحم و از بین بردن چسبندگی‌ها با استفاده از ابزارهای جراحی کوچک استفاده می‌شود. هیستروسکوپی معمولا به صورت سرپایی و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.
لاپاراسکوپی:
این روش جراحی شامل ایجاد چند برش کوچک در شکم و استفاده از یک دوربین و ابزار برای از بین بردن چسبندگی‌ها است. لاپاراسکوپی معمولا برای موارد شدیدتر چسبندگی یا زمانی که هیستروسکوپی کافی نیست استفاده و با بیهوشی عمومی انجام می‌شود.
هورمون درمانی:
از داروهای هورمونی مانند استروژن و پروژسترون می‌توان برای تحریک رشد بافت رحم و کاهش چسبندگی استفاده کرد. هورمون درمانی ممکن است قبل یا بعد از جراحی برای کمک به بهبود نتایج استفاده شود.
جراحی رحم:
در موارد شدید، ممکن است لازم باشد رحم به طور کامل برداشته شود (هیسترکتومی). این یک راه حل نهایی است و فقط زمانی در نظر گرفته می‌شود که سایر درمان‌ها با شکست مواجه شوند.
پس از درمان، ممکن است برای چند روز یا چند هفته دچار گرفتگی خفیف، خونریزی واژینال یا ترشحات واژینال شوید. همچنین پزشک شما ممکن است داروهای ضد درد و آنتی‌بیوتیک برای جلوگیری از عفونت تجویز کند. مهم است که برای معاینات بعدی به پزشک خود مراجعه کنید تا مطمئن شوید چسبندگی‌ها بازنگشته‌اند.
عوارض چسبندگی رحم
عوارض چسبندگی رحم (سندرم آشرمن) می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و در برخی موارد ممکن است هیچ عوارضی وجود نداشته باشد. با این حال، برخی از عوارض احتمالی این بیماری عبارتند از:
ناباروری: شایع‌ترین عارضه چسبندگی رحم، ناباروری است. چسبندگی می‌تواند لوله‌های فالوپ را مسدود کند و از رسیدن تخمک به اسپرم جلوگیری کند. همچنین می‌تواند از لانه‌گزینی جنین در رحم جلوگیری کند.
سقط مکرر: زنان مبتلا به چسبندگی رحم بیشتر در معرض خطر سقط جنین هستند. این به این دلیل است که چسبندگی می‌تواند جریان خون به رحم را مختل کند و از رشد و نمو سالم جنین جلوگیری کند.
زایمان زودرس: چسبندگی رحم همچنین می‌تواند خطر زایمان زودرس را افزایش دهد. این به این دلیل است که چسبندگی می‌تواند رحم را تحریک کند و باعث انقباضات زودرس شود.
جفت کنده شده: جفت کنده شده وضعیتی است که در آن جفت قبل از زایمان از دیواره رحم جدا می‌شود. این می‌تواند یک عارضه جدی باشد که منجر به خونریزی شدید و سایر مشکلات شود.
درد مزمن لگن: زنان مبتلا به چسبندگی رحم ممکن است دچار درد مزمن لگن شوند. این درد می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و ممکن است با دوره‌های قاعدگی بدتر شود.
مشکلات دیگر: در موارد نادر، چسبندگی رحم می‌تواند منجر به سایر مشکلات، مانند عفونت رحم یا تجمع مایع در رحم (هماتومتر) شود.
علاوه بر این عوارض پزشکی، چسبندگی رحم می‌تواند بر سلامت عاطفی و روانی زنان نیز تأثیر بگذارد. ناباروری و سقط مکرر می‌تواند تجربیات بسیار دشواری باشد و می‌تواند منجر به احساس غم، اضطراب و افسردگی شود.
اگر به چسبندگی رحم مبتلا هستید، مهم است که با پزشک خود در مورد عوارض احتمالی این بیماری و نحوه مدیریت آنها صحبت کنید.
پیشگیری از چسبندگی رحم
هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از سندرم آشرمن وجود ندارد، اما می‌توان با کاهش خطر ابتلا به عواملی که باعث این بیماری می‌شوند، احتمال ابتلا به آن را کاهش داد. این شامل موارد زیر است:
- درمان سریع عفونت‌های لگنی
- مدیریت آندومتریوز
- کنترل بیماری‌های خودایمنی
اگر فکر می‌کنید ممکن است به سندروم آشرمن مبتلا باشید، مهم است که برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید. درمان زودهنگام می‌تواند به بهبود شانس باروری و جلوگیری از عوارض کمک کند.
مراجعه به دکتر سعیده اسدی متخصص زنان
اگر فکر می‌کنید ممکن است در معرض خطر ابتلا به چسبندگی رحم باشید، مهم است که با پزشک خود در مورد این بیماری و بهترین راه برای پیشگیری از آن صحبت کنید. ضمن اینکه میزان موفقیت درمان چسبندگی در رحم به شدت چسبندگی و سابقه پزشکی فرد بستگی دارد. با درمان زودهنگام، بسیاری از زنان مبتلا به چسبندگی رحم می‌توانند باردار شوند. اگر تصمیم به باردار شدن دارید، مهم است که با پزشک خود در مورد بهترین زمان برای اقدام به بارداری صحبت کنید. پزشک شما ممکن است آزمایشات و سونوگرافی‌های بیشتری را برای بررسی سلامت رحم و اطمینان از بارداری سالم توصیه کند. دکتر سعیده اسدی متخصص زنان با داشتن سابقه و تجربه کامل در این حوزه می‌تواند بهترین و مفیدترین مشاوره و راهنمایی را دراختیار شما قرار داده و درمان‌های لازم را برای شما در پیش بگیرد.
منابع:
https://www.topdoctors.co.uk/medical-dictionary/asherman-s-syndrome
