علل و علائم سقط جنین چیست؟

سقط جنین مشکلی است که علیرغم پیشرفت های رخ داده در حوزه پزشکی، هنوز راه حلی برای آن یافته نشده است. از این رو، آموزش راه های جلوگیری از سقط جنین می تواند در سلامت و ارتقای کیفیت بارداری موثر باشد. در یک معنای کلی، سقط جنین عبارت است از ختم ناگهانی بارداری در هفته های یا ماه های اول بارداری می باشد و این امر غالبا به صورت ناخواسته رخ می دهد. قابل توجه است که برخی عوامل می تواند در وقوع سقط جنین موثر باشد. اما همه این عوامل قابل پیشگیری نیستند. تقریبا در 10 درصد از بارداری های سالانه شاهد وقوع سقط جنین هستم.اهمیت این موضوع سبب شد روش های اساسی جلوگیری از سقط جنین را بررسی کنیم.

سقط جنین چیست؟

سقط جنین (Abortion) به معنی از دست دادن جنین در ۲۰ هفته اول بارداری یا هنگامی که وزن جنین کمتر از ۵۰۰ گرم است گفته می شود. از کل بارداری ها حدود ۱۵ الی ۲۰ درصد سقط می شوند و از این تعداد ۸۰ درصد موارد زیر ۱۲ هفته اتفاق می افتد.

علت سقط جنین چیست؟

۱- اتفاقات تصادفی

حدود ۶۰ الی ۷۰ درصد موارد سقط جنین به علت اتفاقات تصادفی هنگام لقاح رخ می دهد. این اتفاقات باعث کم یا زیاد شدن تعداد کروموزوم های اسپرم یا تخمک می شود و هیچ علامت مشخصی ندارد و در واقع کاملاً تصادفی به وجود می آیند. بنابراین اکثر موارد سقط جنین هیچ دلیل مشخصی ندارد و باعث نگرانی های آینده نمی شود.

۲- سن بالای مادر

۳-عفونت واژن باعث سقط جنین میشود

بعضی از عفونت های ویروسی یا باکتریال می توانند باعث سقط جنین شوند. اغلب این عفونت ها در کل بدن پخش هستند و جفت و جنین از طریق خون بند ناف آلوده می شوند.

سایر عفونت ها به صورت موضعی از طریق سیستم ادراری تناسلی وارد بدن می شوند، مثلاً عفونت کلامدیا تراکوماتیس در ۴٪ موارد سقط دیده شده است.

عفونت دیگری که باعث سقط می شود عفونتهای چند میکروبی از ناحیه دندانی دهانی است که احتمال سقط را سه تا چهار برابر افزایش می دهد.

۴- اختلالات و بیماری های طبی

• بیماریهای تیروئید٬ بیماری های مزمن مانند
• دیابت
• سل
• مشکلات سیستم ایمنی
• بیماری سلیاک
• بیماری های قلبی درمان نشده
• مشکلات تغذیه ای مثل بی اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی
• بیماری های التهاب روده
• بیماری لوپوس سیستمیک

همگی ممکن است خطر سقط را بالا ببرند.

البته دیابت اگر کنترل شده باشد خطر سقط کمتر می شود.

۵- داروها

داروهای کمی وجود دارند که باعث سقط جنین می شوند.

قرص های ضد بارداری و کرم های کشنده اسپرم باعث سقط نمی شوند وجود دستگاه IUD در رحم و ایجاد بارداری احتمال سقط مخصوصاً سقط عفونی را بالا می برد.

۶- سرطان

دوزهای درمانی رادیو تراپی خطر سقط را بالا می برند.

حتی کسانی که سرطان داشته اند و قبلا رادیوتراپی به نواحی لگن و شکم برایشان انجام شده است خطر بالاتری از سقط دارند.

۷- جراحی و ضربه

اگر حین جراحی های تخمدان در ۱۰ هفته ی اول بارداری جسم زرد برداشته شود خطر سقط بالا می رود.

ضربه های بسیار شدید به ناحیه شکم و لگن ممکن است باعث سقط شوند ولی ضربه های ملایم منجر به سقط نمی شود.

۸- تغذیه نامناسب

سوء تغذیه شدید و چاقی مفرط با احتمال سقط همراه هستند.

کمبود تغذیه ای منفرد از یک ماده غذایی یا کمبود تغذیه ای متوسط منجر به سقط نمی شوند.

۹- سوء استفاده از مواد و الکل و مصرف سیگار خطر سقط را بالا می برند.

همچنین مصرف بیش از حد کافئین هم می تواند منجر به سقط شود.

۱۰- تأثیرات محیطی و شغلی

بعضی از سموم محیطی مانند بنزن، آرسنیک، سرب، فرمالئید خطر سقط را بالا می برند.

درتحقیقات جدیدتر نشان داده شده است که DDT نیز میتواند منجر به سقط شود.

همچنین در بعضی تحقیقات نشان داده شده است در پرستارانی که در معرض داروهای ضد سرطان، استریل کننده و اشعه X بوده اند خطر سقط کمی افزایش پیدا کرده است.

مینطور در دستیاران دندانپزشکی که در روز بیش از ۳ ساعت در معرض گاز اکسید نیتروژن بوده اند خطرسقط بالا رفته است.

۱۱- اختلالات ایمنی

در مادرانی که مقاومت ایمنی به سلولهای پدری جنین دارند احتمال سقط بالا است.

در یک بیماری ایمنی سندرم آنتی بادی آنتی فسفولیپید بالاترین خطر سقط وجود دارد.

۱۲- نواقص رحم

ناهنجاری های ارثی یا اکتسابی رحم و یا دهانه ی رحم و یا وجود فیبروم های بزرگ می تواند منجر به سقط شود.

۱۳- ترومبوفیلی ارثی

۱۴- علل پدری سقط

نا هنجاری های کروموزومی اسپرم و افزایش سن پدر هم میتواند علت سقط باشد.

علائم سقط جنین

انواع سقط جنین

انواع سقط شامل موارد زیر است:

۱- تهدید به سقط:

درنیمی از بارداری ها علائم تهدید به سقط شامل خونریزی، لکه بینی و درد شکم است ولی دهانه رحم باز نمی شود.از بین این موارد ۲۰ درصد به سقط منجر می شوند.

۲- سقط اجتناب نا پذیر:

زمانی است که دهانه رحم باز شده و سقط قطعی است.

۳- سقط فراموش شده:

به سقطی گقته می شود که جنین مرده ولی داخل بدن مادر باقی مانده است. مادر علائم سقط مانند درد و خونریزی را ندارد.

۴- سقط ناقص:

وقتی قسمتی از جنین سقط شده ولی بقایایی از جنین یا جفت داخل رحم باقی مانده است.

۵- سقط کامل:

جنین و جفت به صورت کامل از رحم خارج شده و دهانه رحم باز شده است.

۶- سقط عفونی:

عفونت واژن و سقط جنین یکی از مواردی است که زنان باردار دغدغه آن را دارند. سقط عفونی سقطی است که با تب، اندومتریت و پارامتریت همراه است و یکی از خطرناک ترین بیمار هایی است که سلامت زنان را تهدید می کند. مواردی از سقط که به علت دستکاری یا وجود IUD در رحم بوجود می آید و در این حالت شخص دچار تب و درد شدید شکم همراه ترشحات بد بوی واژنی میشود.

۷- سقط مکرر:

وقتی است که فرد ۳ بار یا بیشتر سقط داشته است. این موارد حتماً باید از لحاظ علت سقط بررسی شوند.

۸- سقط القایی:

در این مورد پزشک به علت نواقص ثابت شده جنینی یا خطر جسمانی برای مادر اقدام به القای سقط می کند.

موارد سقط غیر قانونی هم در این دسته است.

سؤالات پرسیده شده در مورد سقط جنین

-سقط به چه معنی است؟

به دفع جنین یا مرگ جنین قبل از ۲۰ هفته گفته میشود.

– در چند هفتگی بالاترین خطر سقط وجود دارد؟

بین ۴ تا ۶ هفته بالاترین خطر سقط وجود دارد و از هفته ۱۲ به بعد خطر سقط کاهش می یابد.

– آیا تست بارداری می تواند سقط شدن جنین را نشان دهد؟

خیر زیرا HCG در چند هفته ی اول بعد از سقط همچنان بالا می ماند و با تست بارداری قابل تشخیص است.

– وقتی جنین سقط می شود چه اتفاقی می افتد؟

وقتی سقط اتفاق میفتد٬ خونریزی زیادی رخ میدهد. اگر میزان خونریزی بسیار شدید بود یا همراه با درد شدید شکمی همراه بود یا ترشحات غیر طبیعی و یا تب داشت٬ بیمار باید حتماً و سریعا به بیمارستان مراجعه کنید. بطور کلی مراجعه به پزشک جهت بررسی از باقیمانده بقایای جنین در رحم توصیه میشود.

– خونریزی سقط تا چند روز ادامه می یابد؟

در یک فرد ممکن است علائم سقط خیلی کوتاه باشد ولی در فرد دیگر خونریزی خیلی طولانی شود. ولی معمولاً خونریزی به مرور کم می شود و بین ۱۰ روز تا ۲ هفته فرد کاملاً پاک می شود.

– چه مدت بعد از سقط میتوان دوباره باردار شد؟

فرد میتواند دو هفته بعد از سقط تخمک گذاری داشته باشد و باردار شود. هرگاه شما از لحاظ فیزیکی و احساسی برای بارداری آماده بودید تحت نظر پزشک خود میتوانید باردار شوید.

– چگونه میتوان خطر سقط را کاهش داد؟

• مصرف روزانه فولیک اسید حداقل سه ماه قبل از بارداری
• ورزش منظم
• تغذیه مناسب و متعادل
• مقابله با استرس های روحی
• وزن متناسب
• اجتناب از سیگار، الکل و سوء مصرف مواد

– آیا احتمال بارداری بعد از سقط افزایش می یابد؟ 

بله
تحقیقات نشان داده است که اگر ۶ ماه اول بعد از سقط بارداری صورت بگیرد احتمال سقط مجدد یا زایمان زودرس کم می شود.

– چه زمانی بهتر است موضوع بارداری به سایر افراد گفته شود؟

اگر شما در مورد سقط نگران هستید بهتر است تا ۱۲ هفته موضوع بارداری خود را به دیگران بازگو نکنید از ۱۲ هفته به بعد احتمال سقط خیلی کم است.

– چگونه میتوان از سقط مطمئن شد؟

بوسیله معاینه لگنی و سونوگرافی

– چه غذاهایی منجر به سقط می شود؟

شیر و لبنیات پاستوریزه نشده؛ گوشت و تخم مرغ خام یا نیم پز

– آیا امکان دارد خونریزی سقط قطع و وصل شود؟

در بعضی از افراد ممکن است خونریزی سقط به صورت لکه بینی و خونریزی در طی یک تا دو هفته قطع و وصل شود.

– مراقبت های لازم بعد از سقط چیست؟

• در ۵ روز اول مراقب تب خود باشید.
• تا زمانی که خونریزی قطع نشده است نزدیکی نداشته باشید.

– اولین قاعدگی بعد از سقط چه زمانی است؟

با توجه به زمان تخمک گذاری بین ۲ تا ۶ هفته بعد متغیر است.

آیا افتادگی رحم باعث سقط جنین میشود

بله، افتادگی رحم (یا همان آپتوزیس رحم) ممکن است یکی از عوامل موجب سقط جنین شود. بهتر است به پزشک یا متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسبی ارائه شود. این مشکل معمولاً با کمک درمان‌های پزشکی، فیزیوتراپی و در موارد پیشرفته‌تر، جراحی مدیریت می‌شود.

ویدیوی توضیحی دکتر سعیده اسدی در مورد سقط جنین