عوارض شایع دوران بارداری، مشکلاتی در سلامت افراد هستند که در حین بارداری بروز داده و می توانند سلامت مادر، جنین یا هر دو را تحت تاثیر قرار دهند. عوارض بارداری می توانند حتی در زنان سالم نیز بروز دهند. با این حال، در زنان دارای سابقه بیماری احتمال ابتلا به عوارض بارداری بیشتر است. عارضه ها می توانند بارداری را به بارداری پر خطری تبدیل کرده که به پایش و مراقبت منظم نیازمند است. با اینکه اغلب بارداری ها پیچیده نیستند اما آگاهی یافتن از عوارض بارداری می تواند مفید باشد. در این مطلب به 8 مورد از مهم ترین عوارض شایع دوران بارداری اشاره شده که مادران باردار باید درباره آن ها اطلاع داشته باشند.
8 عارضه رایج و مهم بارداری
خونریزی، خونریزی شدید کنترل نشده، هیسترکتومی، اختلالات فشار خون،پره اکلامپسی، آمبولی ریه، لخته شدن خون و… شرایطی هستند که زندگی زنان را در هنگام زایمان و بارداری تهدید می کند. در این قسمت به 8 عارضه مهم این دوران اشاره میشود.
1- سقط
یکی از عوارض شایع دوران بارداری، سقط جنین است. سقط به از دست رفتن بارداری در 20 هفته اول گفته می شود. بیش از 80 درصد موارد سقط در هفته 12 بروز داده و 10 تا 20 درصد بارداری ها نیز به سقط جنین ختم می شوند. در حالی که لکه بینی و خونریزی از ویژگی های سقط هستند، این عارضه می تواند با درد و گرفتگی عضلات نیز همراه باشد. هنگامی که این علائم دیده می شوند، فرد باید فورا با پزشک یا مامای خود تماس گرفته تا جهت تایید سقط، تست های دیگری همچون سونوگرافی یا آزمایش خون نیز انجام شوند.
مصرف سیگار یا نوشیدن الکل احتمال سقط را افزایش می دهد. سقط یکی از رایج ترین عوارض بارداری در سه ماهه اول است. باور بر این است که 50 تا 70 درصد موارد سقط به دلیل ناهنجاری های کروموزومی در تخمک بارور شده بروز می دهند.
از جمله این ناهنجاری ها می توان به کم یا زیاد بودن تعداد کروموزوم های اسپرم یا تخمک اشاره کرد. گاهی اوقات، مشکلات مربوط به فرایند حیاتی تکامل اولیه جنین نیز می توانند به بروز سقط منجر شوند. ابتلای رویان به نقص های جسمانی یا لانه گزینی نامناسب تخم در دسته این مشکلات قرار می گیرند.
عواملی همچون سن، اختلالات مزمن، مشکلات رحم یا دهانه آن و سابقه نقص های مادرزادی خطر سقط جنین را افزایش می دهند. علاوه بر این موارد، انتخاب های سبک زندگی از جمله مصرف سیگار و سو استفاده دارویی نیز در این زمینه نقش دارند.
2- بارداری خارج از رحم
بارداری خارج از رحم هنگامی بروز می دهد که تخمک بارور شده در مکانی خارج از رحم لانه گزینی می کند. این وضعیت خطرناک بوده و باید فورا تحت درمان قرار گیرد. نزدیک به 2 درصد بارداری ها به صورت خارج از رحم هستند. از آنجایی که هیچ روشی برای انتقال بارداری خارج از رحم به داخل رحم وجود ندارد، این موارد باید خاتمه داده شوند.
این نوع بارداری پس از آمیزش جنسی و هنگام پایین آمدن تخمک بارور شده از لوله های فالوپ اتفاق می افتد. در صورتی که لوله فالوپ به دلیل انسداد یا آسیب دیدگی قادر نباشد تخم را به رحم منتقل کند، تخم در لوله لانه گزینی کرده و به رشد خود ادامه می دهد. از آنجایی که اغلب بارداری های خارج از رحم در لوله های فالوپ اتفاق می افتند، اصطلاح بارداری های لوله ای نیز برای آن ها به کار می رود.
عدم تشخیص بارداری خارج از رحم می تواند به پارگی لوله فالوپ، ایجاد خونریزی شدید و درد شکم منجر شود. این موارد می توانند با آسیب دیدن لوله، از دست رفتن لوله و خطر مرگ (در صورت خونریزی شدید) نیز همراه باشند.
پیشنهاد میشود بخوانید: علت خارش واژن چیست و راههای درمان آن چیست؟
3- پره اکلامپسی
پره اکلامپسی یکی از پر خطر ترین عوارض بارداری است که اغلب در حین سه ماهه سوم اتفاق می افتد. با این حال، این مورد می تواند در هر زمانی پس از نیمه دوم بارداری یا حتی تا 6 هفته پس از زایمان بروز دهند. پره اکلامپسی با انقباض عروق خونی و آسیب به اندام های حیاتی همچون کلیه ها، کبد و مغز سبب افزایش فشار خون می شود. با اینکه امکان دارد این بیماری سبب بروز علائم در برخی بیماران نشود اما هنوز هم می تواند تهدیدی احتمالی برای جان فرد به شمار رود.
محدود شدن جریان خون رونده به رحم در اثر پره اکلامپسی سبب بروز مشکلاتی همچون کمبود مایع آمنیوتیک، رشد نامناسب و دکولمان جفت می شود. پره اکلامپسی می تواند سبب شود تا مایع از عروق خونی کوچک به درون بافت های بدن نشت کرده و تورم ایجاد شود. نشت مایعات از عروق خونی کوچک در کلیه ها منجر به ورود برخی پروتئین ها به ادرار می شود. علائم پره اکلامپسی شامل موارد زیر هستند:
- تورم یا پف کردن صورت و نواحی اطراف چشم ها
- تورم دست ها، پا ها و مچ پا
- افزایش وزن بیش از 2 کیلوگرم در یک هفته (در اثر احتباس آب)
با این حال، تمامی زنان دارای اضافه وزن یا تورم الزاما به پره اکلامپسی مبتلا نیستند. در صورت تجربه هر گونه سردرد شدید، تغییر در بینایی، حالت تهوع و استفراغ به همراه دیگر علائم هشدار دهنده باید فورا به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه شود.
4- دیابت بارداری
دیابت بارداری یکی از رایج ترین مشکلات حین بارداری بوده و در آن زنانی بارداری که سابقه ابتلا به دیابت ندارند، در حین بارداری به این بیماری مبتلا می شوند. دیابت بارداری می تواند سبب افزایش بیش از حد قند خون و بروز مشکلات جدی برای جنین شود.
دیابت بارداری بر خلاف دیگر انواع دیابت دائمی نبوده و سطح قند خون پس از زایمان به مقدار طبیعی خود باز می گردد. با این حال، این عارضه مادر باردار را از نظر ابتلا به دیابت نوع 2 در آینده در معرض خطری 20 تا 25 درصدی قرار می دهد. رژیم تغذیه ای دیابت بارداری می تواند یک گزینه درمانی مناسب به شمار رود.
5- جفت سر راهی
یکی دیگر از عارضه های دوران بارداری، جفت سرراهی است. جفت سر راهی به بیماری گفته می شود که در آن جفت به صورت غیر طبیعی در پایین رحم و کنار دهانه آن قرار گرفته و مجرای آن را می پوشاند. جفت در شرایط طبیعی نزدیک به بالای رحم قرار داشته و از طریق بند ناف به جنین مواد مغذی می رساند. با اینکه جفت سر راهی در اوایل بارداری مشکلی به شمار نمی رود اما در صورت باقی ماندن پیشرفت بارداری را تهدید کرده و می تواند سبب خونریزی و بروز دیگر عوارض شود.
این عارضه در سونوگرافی های حین بارداری بررسی شده و معمولا در درصد اندکی از زنان به صورت خود به خود اصلاح می شود. جفت سر راهی در 1 مورد از هر 200 بارداری رخ می دهد. در این نوع وضعیت، از آنجایی که جفت به دهانه رحم نزدیک است نوزاد باید از طریق سزارین متولد شود.
6- عفونت های حین بارداری
جنین به لطف بدن مادر از بسیاری از بیماری هایی همچون سرماخوردگی یا گاستروانتریت محافظت می شود. با این حال، برخی بیماری ها می توانند به سلامت مادر و جنین آسیب رسانده و عواقبی همچون نقص های مادرزادی را در پی داشته باشند. برخی از این عفونت ها شامل موارد زیر می شوند:
واژینوز باکتریال: عفونتی باکتریایی که با زایمان زودرس و وزن کم نوزادان در هنگام تولد ارتباط دارد.
استرپتوکوکوس های گروه B: عفونتی باکتریایی است که در صورت انتقال به نوزاد در حین زایمان می تواند برای او کشنده باشد.
سیتومگالو ویروس: عفونتی ویروسی است که منجر به از دست رفتن بینایی، شنوایی و توانایی های دیگر می شود.
توکسوپلاسموز: عفونتی انگلی است که در هنگام انتقال از مادر به نوزاد منجر به از دست رفتن بینایی، شنوایی و توانایی های دیگر می شود.
عفونت های مجاری ادرار: عفونت هایی باکتریایی هستند که می توانند سبب درد زایمانی زودرس شوند.
عفونت قارچی واژن: عفونتی که با ترشحات، خارش و سوزش بسیار شدید، در بخش‌هایی از واژن، لابیا و حتی بافت‌های اطراف دهانه رحم همراه است.
با اینکه عوارض می توانند نگران کننده باشند اما نباید سبب یاس و نا امیدی در مادران شوند. بارداری های پیچیده در صورت مراقبت و پایش شدن می توانند به خوبی هم برای مادر و هم برای نوزاد به سرانجام برسند.
7- کاهش مایع آمنیوتیک (اولیگوهیدرآمنیوس)
یکی از عوارض شایع دوران بارداری کاهش مایع آمنیوتیک است. مایع آمنیوتیک، کیسه آمنیوتیک را پر کرده که این کیسه نیز از جنین در حال رشد حمایت و محافظت می کند. عملکرد این مایع حفاظت از جنین در برابر ضربه، حفظ دمای مناسب در رحم، ایجاد مصونیت در مقابل عفونت ها و جلوگیری از فشرده شدن بند ناف است. بند ناف وظیفه رساندن اکسیژن به جنین را بر عهده دارد. به طور طبیعی، میزان مایع آمنیوتیک تا سه ماهه سوم افزایش یافته و پس از هفته 34 تا 36 رفته رفته کاهش می یابد. به شرایطی که در آن مقدار مایع آمنیوتیک بیش از حد کاهش یابد الیگوهیدرآمنیوس گفته می شود. شاخص مایع آمنیوتیک به وسیله سونوگرافی سنجیده می شود. در سه ماهه سوم، میزان طبیعی آن بین 5 تا 25 سانتی متر است. اعداد کمتر از 5 سانتی متر کم در نظر گرفته می شوند. مقادیر اندک مایع آمنیوتیک در سه ماهه اول یا دوم می توانند سبب بروز ناهنجاری های جنینی شوند. در صورتی که در اواخر بارداری علاوه بر کم بودن مقدار مایع آمنیوتیک، رشد جنین نامناسب بوده یا مادر به پره اکلامپسی ابتلا یابد، القای زایمانی صورت می گیرد.
8- تولد و زایمان زودرس
زایمان زودرس یکی از عارضه های بارداری ست. زمانی است که زنان قبل از رسیدن به هفته 37 بارداری دچار انقباضات رحمی شده و دهانه رحم آن ها متسع و نازک (افاسمان) می شود. به عبارت دیگر، در زایمان زودرس جنین قبل از رسیدن به هفته 37 بارداری و به صورت نارس به دنیا می آید. با این حال، تجربه درد زایمانی زودرس الزاما به معنای نارس بودن جنین نیست.
نزدیک به نیمی از زنانی مبتلا به درد زودرس زایمان، در هفته 37 یا پس از آن زایمان می کنند. حدود یک سوم تولد های زودرس به صورت برنامه ریزی شده و برای رهایی مادر یا جنین از یک عارضه یا شرایط نامطلوب انجام می شوند.
از جمله این موارد می توان به پره اکلامپسی شدید و توقف رشد جنین اشاره کرد. در چنین شرایطی امکان دارد تیم پزشکی قبل از رسیدن به هفته 37 فرایند سزارین یا القای زایمان را انجام دهد. علائم زایمان زودرس شامل موارد زیر می شوند:
- ترشحات واژینال بیش از حد معمول
- ترشح مایعی آبکی و مخاطی که به صورت خونی یا آمیخته به آن است.
- وجود بیش از 4 انقباض در ساعت با یا بدون درد شکم: این انقباض ها همانند گرفتگی های عضلانی هنگام قاعدگی هستند.
- فشار در ناحیه لگن و احساس فشار از طرف نوزاد به سمت پایین
- درد مبهم یا ضربانی ناحیه پایینی کمر بدون داشتن سابقه ابتلا به کمر درد
سخن پایانی
8 مورد از مهم ترین عوارض شایع دوران بارداری عبارت اند از: سقط جنین، بارداری خارج از رحم، پره اکلامپسی، دیابت بارداری، جفت سر راهی، عفونت های حین بارداری، کاهش مایع آمنیوتیک و تولد و زایمان زودرس. به غیر از موارد ذکر شده مواردی مانند بارداری مولار، فشار خون بالا، تب بالا، تغییرات پوستی، تهوع و استفراغ، احساس ضعف و… از عارضه های دوران بارداری هستند. بنابراین بسیار اهمیت دارد که قبل از باردار شدن تحت نظارت پزشک متخصص زنان و زایمان بوده و مراقبتهای قبل از بارداری را انجام دهید. همچنین با مراقبت های صحیح دوران بارداری و با همراهی پزشک معالج، بارداری بی خطر و سالمی را پشت سر بگذارید.
برگرفته از:
https://parenting.firstcry.com/articles/most-common-pregnancy-complications-to-watch-out-for/?ref=interlink
