چه کسانی می‌تواند از درمان ناباروری با IUI بهره‌مند شوند
در مقایسه با درمان‌های تهاجمی‌تر و پرهزینه‌تر مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF)، روش IUI، یک درمان باروری نسبتاً غیر تهاجمی و کم‌هزینه است. در برخی موارد، زوج‌ها ممکن است قبل از نیاز به روش IVF، ابتدا روش IUI را امتحان کنند. ممکن است که درمان ناباروری با IUI، تنها درمان مورد نیاز برای بارداری باشد.
می توانیم روش درمان ناباروری با IUI را با استفاده از اسپرم همسر یا اسپرم اهدا کننده انجام دهیم. IUI بیشتر در این اینگونه موارد، کاربرد دارد:
- ناباروری غیرقابل توضیح
- اندومتریوز خفیف
- مشکلات مربوط به دهانه رحم یا مخاط دهانه رحم
- تعداد کم اسپرم
- کاهش تحرک اسپرم
- مشکلات مربوط به انزال یا نعوظ
- زوجینی که می‌خواهند از انتقال یک نقص ژنتیکی به فرزند خود، جلوگیری کنند
استفاده از درمان ناباروری با IUI در موارد زیر، کاربردی ندارد:
- زنان مبتلا به اندومتریوز متوسط تا شدید
- زنانی که هر دو لوله فالوپ را برداشته‌اند یا هر دو لوله فالوپ را مسدود کرده‌اند
- زنان مبتلا به بیماری شدید لوله فالوپ
- زنانی که چندین مورد، عفونت لگنی داشته‌اند
- زنانی که همسر آن‌ها، هیچ اسپرمی تولید نمی‌کند
در شرایطی که استفاده از درمان ناباروری با IUI توصیه نشود، روشهای درمانی دیگر، مانند روش IVF، ممکن است که مفید واقع شود. اگر قصد دارید که درباره روشهای درمان ناباروری، تصمیم بگیرید، پزشک متخصص می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین انتخاب را داشته باشید.
عوامل موثر در میزان موفقیت روش درمان ناباروری با IUI
هر زوج، پاسخ متفاوتی را به درمان ناباروری با IUI خواهند داشت و پیش‌بینی میزان موفقیت آن در عمل، دشوار است. عواملی چند، بر نتیجه روش IUI تأثیرگذار است؛ از جمله:
- سن
- تشخیص علت زمینه‌ای ناباروری
- استفاده یا عدم استفاده از داروهای باروری
- سایر نگرانی‌های زمینه‌ای در مورد باروری
میزان نرخ بارداری بعد از انجام IUI بر اساس دلایل شما جهت نیاز به درمان باروری، متفاوت می‌باشد. میزان موفقیت درمان ناباروری با IUI در زنان بالای 40 سال و در زنانی که بعد از سه دوره استفاده از روش درمانی IUI، باردار نشده‌اند، کاهش می‌یابد. شما باید میزان موفقیت پیش‌بینی شده خود را با پزشک متخصص خود در میان بگذارید تا ببینید آیا این روش درمانی، برای شما مناسب است یا خیر.
در حین درمان ناباروری با IUI، باید انتظار چه چیزهایی را داشته باشیم؟
درمان ناباروری با IUI یک روش نسبتاً بدون درد و غیرتهاجمی است. IUI گاهی اوقات، به صورتی که «چرخه طبیعی» نامیده می‌شود انجام می‌شود؛ به این معنی که هیچ دارویی به فرد داده نمی‌شود. یک زن به طور طبیعی تخمک‌گذاری می‌کند و پزشک متخصص، اسپرم را در زمان تخمک‌گذاری طبیعی زن، در مطب در داخل رحم او قرار می‌دهد.
IUI همچنین می‌تواند با روش درمانی تحریک تخمدان، ادغام شود. داروهای باروری جهت تحریک تخمدان‌ها، برای به بلوغ رساندن و آزاد کردن یک یا چند تخمک، استفاده می‌شوند. تخمک‌گذاری با بیش از یک تخمک، معمولاً شانس بارداری را افزایش می‌دهد. هر مرکز پزشکی و پزشک متخصص، دستورالعمل‌های خاص خود را برای روش درمان ناباروری با IUI خواهند داشت.
پس از مشاوره اولیه، زمانی که شما و پزشکتان تشخیص دادید که درمان ناباروری با IUI، بهترین درمان برای شما خواهد بود، یک جدول زمانی معمول، ممکن است شامل این موارد برای شما باشد:
- ممکن است که در دوره قاعدگی خود، چندین بار برای انجام آزمایش خون، سونوگرافی و دستورالعمل‌های دارویی، به مطب مراجعه کنید.
- اگر داروها تجویز شوند، معمولاً مصرف آن‌ها را در دوره قاعدگی شروع می‌کنید.
- حدود یک هفته پس از شروع مصرف دارو، احتمالاً یک سونوگرافی دیگر و آزمایش خون، خواهید داشت.
- بسته به نتایج آزمایش شما، پزشک زمان تخمک‌گذاری را تعیین می‌کند و شما و همسرتان به کلینیک بازمی‌گردید. این زمان، معمولاً 10 تا 16 روز بعد از شروع به مصرف داروها است.
- همسر شما، نمونه اسپرم را در روز انجام عمل IUI ارائه می‌دهد.
- اسپرم فوراً به آزمایشگاه منتقل می‌شود و در آنجا «شسته می‌شود». این، فرآیندی است که در آن مایع منی و سایر مواد زائد حذف می‌شوند تا اسپرم بسیار متمرکز شود و به این صورت، بعید است که رحم را تحریک کند.
- به‌کارگیری درمان ناباروری با IUI سریع و معمولاً بدون درد است و نیازی به بیهوشی ندارد.
- شما روی میز معاینه دراز می‌کشید و پزشک از اسپکولوم (همان ابزاری که در تست پاپ‌اسمیر استفاده می‌شود) استفاده می‌کند تا به آرامی واژن را باز کند و دهانه رحم شما را تجسم کند.
- اسپرم از دهانه رحم عبور داده می‌شود و با استفاده از یک لوله بلند و بسیار نازک، وارد رحم می‌شود.
- پس از انجام لقاح داخل رحمی، به مدت 10 تا 30 دقیقه، بر روی میز معاینه، دراز می‌کشید.
- اکثر زنان ناراحتی کمی دارند یا اصلاً چیزی احساس نمی‌کنند؛ اگرچه برخی از زنان ممکن است پس از عمل، دچار گرفتگی خفیف رحم یا خونریزی واژینال شوند.
- برخی از موارد درمانی، روز بعد، نوبت دوم لقاح داخل رحمی را انجام می‌دهند.
- همچنین، در برخی شرایط درمانی، پروژسترون را برای مصرف بعد از انجام عمل و در مراحل اولیه بارداری، در صورت بارداری، تجویز می‌کنند.
- شما می‌توانید دو هفته بعد از انجام عمل IUI، تست بارداری بدهید.
خطرات روش درمان عدم بارور شدن با IUI
پس از انجام روش درمان ناباروری با IUI، احتمال کمی برای بروز عفونت واژن وجود دارد؛ پزشک شما برای انجام این روش درمانی، از ابزارهای استریل شده، استفاده خواهد کرد؛ بنابراین احتمال بروز عفونت، به حداقل ممکن می‌رسد.
در صورتی که از داروها برای تحریک تخمک‌گذاری استفاده می‌کنید، احتمال بارداری دوقلویی یا چندقلویی وجود دارد. از آنجایی که داروهای باروری، احتمال آزاد شدن بیش از یک تخمک را افزایش می‌دهند، احتمال بارداری چندقلویی را نیز افزایش می‌دهند. پزشک شما سعی می‌کند مقدار و نوع دارو را همراه با آزمایش خون و پیگیری نتایج سونوگرافی، تنظیم کند تا از آزاد شدن بیش از حد تخمک از تخمدان‌ها در یک زمان واحد، جلوگیری کند.
گاهی اوقات تخمدان‌ها، بیش از حد به داروهای باروری (به ویژه داروهای تزریقی) پاسخ می‌دهند و ممکن است وضعیتی به نام «سندرم تحریک بیش از حد تخمدان» ایجاد شود. ممکن است تعداد زیادی تخمک در یک زمان، بالغ شده و احتمالاً آزاد شوند. این موضوع می‌تواند به بزرگ شدن تخمدان، تجمع مایع در شکم و گرفتگی، منجر شود. در موارد بسیار نادر، سندرم تحریک بیش از حد تخمدان، می‌تواند باعث تجمع مایع در قفسه سینه و شکم، مشکلات کلیوی، لخته شدن خون و پیچ‌خوردگی تخمدان شود.
چنانچه در حال حاضر، از داروهای باروری برای انجام درمان ناباروری با IUI استفاده می‌کنید و هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، باید فوراً با پزشک معالج خود تماس بگیرید.
- سرگیجه یا سبکی سر
- افزایش وزن ناگهانی بیش از 5 پوند
- تنگی نفس
- تهوع و استفراغ
- درد شدید در ناحیه شکم یا لگن
- افزایش ناگهانی سایز شکم
جمع‌بندی
در طول یک بارداری طبیعی، اسپرم باید از واژن شما از طریق دهانه رحم، به رحم و لوله‌های فالوپ شما حرکت کند. تنها 5 درصد از اسپرم‌ها می‌توانند خود را از واژن به رحم برسانند. هنگامی که تخمدان شما یک تخمک آزاد می‌کند، به لوله فالوپ شما می‌رود؛ اینجا جایی است که اسپرم و تخمک به هم می‌رسند و عمل لقاح، اتفاق می‌افتد.
با انجام IUI، اسپرم، جمع‌آوری، شسته و غلیظ می‌شود تا فقط اسپرم با کیفیت بالا باقی بماند. این اسپرم مستقیماً با یک کاتتر (لوله نازک) در رحم شما قرار داده می‌شود و آن را به لوله‌های فالوپ شما نزدیک می‌کند. IUI رسیدن اسپرم به تخمک را آسان‌تر می‌کند؛ زیرا زمان و مسافتی را که باید اسپرم طی کند، کاهش می‌دهد؛ این کار، شانس شما را برای باردار شدن افزایش می‌دهد.
لقاح داخل رحمی، یک روش درمان ناباروری نسبتاً کم‌خطر است که می‌تواند گزینه فوق‌العاده‌ای برای زوج‌های بسیاری باشد که قصد بارداری دارند. اگر در باردار شدن، مشکل دارید یا در مورد انتخاب روشهای درمانی جهت بارداری سوالی دارید، با پزشک متخصص صحبت کنید. پزشک شما می‌تواند به تعیین بهترین روش درمانی برای بارداری، به شما کمک کند و IUI می‌تواند یکی از این روشهای درمانی مؤثر باشد.
سؤال‌های متداول
- درمان ناباروری با IUI چقدر دردناک است؟
برای انجام IUI نیازی به بیهوشی نیست و انجام این روش، نباید برای شما دردناک باشد؛ با این حال، ممکن است در حین و یا بلافاصله پس از انجام عمل لقاح، گرفتگی و ناراحتی خفیفی را احساس کنید.
- شایع‌ترین عوارض درمان ناباروری با IUI، چه مواردی هستند؟
برخی از افراد، عوارض جانبی خفیفی را ناشی از مصرف داروهای باروری تجربه می‌کنند. شایع‌ترین عوارض بعد از IUI، گرفتگی و لکه‌بینی است.
- IUI چقدر در باردار شدن موثر است؟
انجام درمان ناباروری با IUI می‌تواند بسیار مؤثر باشد؛ به خصوص زمانی که از داروهای باروری استفاده می‌کنید. میزان احتمال بارداری در روش IUI در هنگام استفاده از داروهای باروری، می‌تواند به میزان 20 درصد باشد. اثربخشی درمان ناباروری با IUI، بیشتر به علت اصلی ناباروری و سن مادر بستگی دارد. احتمال باروری با IUI، تقریباً مشابه با یک باروری طبیعی است؛ به این معنی که IUI به افراد کمک می‌کند تا شانسی برابر با افراد معمولی و بدون مشکل، جهت باردار شدن، داشته باشند.
- بعد از انجام IUI، چقدر طول می‌کشد تا متوجه شویم که باردار هستیم یا خیر؟
تقریباً دو هفته بعد از IUI، متوجه خواهید شد که آیا باردار هستید یا خیر. مدت زمان زیادی طول می‌کشد تا گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG)، در خون یا ادرار شناسایی شود. پزشک به شما خواهد گفت که آیا باید برای آزمایش خون، جهت تشخیص بارداری به کلینیک مراجعه کنید یا می‌توانید از آزمایش ادرار در خانه استفاده کنید.
- چند سیکل درمان ناباروری با IUI را قبل از IVF امتحان می‌کنید؟
اکثر پزشکان متخصص، قبل از انجام یک روش درمان باروری دیگر، مانند روش IVF، انجام سه دوره IUI را توصیه می‌کنند. اگر بیش از 40 سال سن دارید، برخی از پزشکان، قبل از روش IVF، فقط انجام یک دوره درمان ناباروری با IUI را توصیه می‌کنند؛ این امر به این دلیل است که میزان موفقیت IVF برای گروه سنی 40 به بالا، بیشتر است و درمان به موقع ناباروری، اهمیت دارد.
- آیا IUI بهتر از IVF است؟
اکثر افراد، روش IUI را قبل از روش IVF امتحان می‌کنند؛ زیرا روش IUI در مقایسه با روش IVF، مقرون به صرفه‌تر است و حالت تهاجمی کمتری را دارد. در برخی موارد، پزشک معالج شما، به این نتیجه می‌رسد که درمان ناباروری با IUI، احتمالاً برای شما کارساز نیست و انجام IVF را به شما توصیه کند یک روش درمانی، به طور مطلق، بهتر از روش دیگر نیست؛ اما یک روش در مقایسه با روش دیگر، ممکن است شانس بیشتری را به شما جهت باردار شدن بدهد.
- آیا می‌توانم بعد از انجام درمان IUI رابطه جنسی داشته باشیم؟
بله، شما می‌توانید قبل و بعد از انجام IUI رابطه جنسی داشته باشید؛ شما با داشتن رابطه جنسی در روز درمان ناباروری با IUI یا روز بعد از آن، شانس باردار شدن خود را افزایش می‌دهید.
منابع:
https://www.healthline.com/health/intrauterine-insemination-iui
https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/22456-iui-intrauterine insemination
